Keratosis actinica of zonlichtbeschadiging bestaat uit al dan niet verheven ruwe wrat- of korstachtige plekken op de huid variërend van enkele millimeters tot enkele centimeters in omvang. Ze zijn soms nog beter voelbaar dan zichtbaar. Die verdikking ontstaat doordat de huidcellen niet normaal uitgroeien, en de reden daarvoor is weer dat ze beschadigd zijn door jarenlange blootstelling aan teveel zon. De kleur varieert van huidkleurig tot lichtbruin. Deze huidafwijkingen ontstaan op de aan zonlicht blootgestelde delen van het lichaam, vooral in het gelaat en op de handruggen.
Het wordt vooral op oudere leeftijd gezien, bij mensen die veel buiten zijn geweest. Maar de laatste jaren komt het ook steeds vaker voor op jongere leeftijd. Dat komt doordat een veranderde levensstijl met meer zonvakanties, wintersport en bezoek aan tropische landen en we willen er graag bruin uitzien. Al deze blootstelling aan zonlicht beschadigt de huid.
Actinische keratose komt vaak voor boven de 40 jaar, en het neemt toe met de leeftijd: bij de helft van de 50-jarigen zijn ze te vinden, en in de leeftijdsgroep 60-69 jarigen, met een licht huidtype (blond haar en blauwe ogen), heeft 80% actinische keratosen. Ze zijn het gevolg van (teveel) ultraviolette straling en ze moeten beschouwd worden als mogelijke voorstadia van huidkanker.
Actinische keratosen ontstaan doordat het erfelijk materiaal (DNA) in de huidcellen beschadigd is geraakt. Daardoor kan de cel niet meer op een normale manier delen en uitgroeien en ontstaat aan de oppervlakte van de huid een abnormale verhoorning (keratose). Het ontstaan van deze actinische keratosen is afhankelijk van het huidtype en de totale hoeveelheid ultraviolette straling die iemand in de loop van het leven op de huid heeft gekregen. Hoe blanker de huid, des te meer kans men heeft op het ontwikkelen van deze huidafwijking.
Behandeling van actinische keratosen door een dermatoloog is noodzakelijk, omdat er een kans bestaat dat de afwijkingen overgaan in een vorm van huidkanker. Het optreden van pijn bij aanraking van een actinische keratose kan wijzen op een zich ontwikkelend plaveiselcelcarcinoom. Het risico hierop neemt toe met het aantal laesies.
Dr Vicente Aneri Más, de dermatoloog in ons centrum, behandeld actinische keratosen op verschillende manieren: Meestal zal hij de plekjes bevriezen met vloeibare stikstof. Ook kan hij de plekjes eerst wegschrapen met een scherpe lepel en daarna wegbranden (electro-coagulatie).
Bij kleine laesies bestaat de behandeling uit het toedienen van stikstof, curetage met electrocoagulatie of excisie. Grotere keratoses kunnen behandeld worden met specifieke cremes zoals Cyclara, Solaraze, Picato of met fotodynamische therapie.
Ter preventie is volledig sunblock geïndiceerd met DNA herstellende eigenschappen zoals Sunlaude AK repair of Eryfotona AK –NMCS.
