Scroll down voor nederlandse versiehier
 
Si ce courrier ne s’affiche pas, cliquez sur ce lien
Is deze mail onleesbaar ? Klik hier
 
 
News - N°13 - 03 2022
 
Les dividendes ne connaissent pas la crise
Rédigé par Olivier Bonfond
Chaque année, les dividendes versés aux actionnaires représentent des montants colossaux et constituent un mécanisme de transfert des richesses produites par les travailleurs au profit des riches détenteurs d’actions. 
 
Au niveau mondial : un record en 2021
Après avoir doublé entre 2009 et 2018 (passant de 700 à 1.400 milliards de dollars), les dividendes mondiaux n’ont baissé que très légèrement en 2020 pour atteindre 1.255 milliards de dollars (diminution de 12%), et ce malgré les demandes (aucune contrainte) de différents gouvernements de ne pas verser de dividendes. En 2021, les dividendes battent un nouveau record pour atteindre 1.460 milliards de dollars… Alors qu’une grande partie de la population a vu sa situation se dégrader, les actionnaires se portent bien, merci pour eux (ce sont majoritairement des hommes). 

Et en Belgique ? 
Entre 2010 et 2020, les entreprises belges non financières ont versé une moyenne de 50,741 milliards de dividendes à leurs actionnaires.  
Source: AFIN-A

Il est frappant de noter que malgré les demandes du gouvernement et les recommandations de la Banque nationale de Belgique (BNB) de limiter fortement le versement de dividendes dans le cadre de la crise Covid, les entreprises belges ont versé des dividendes très importants en 2020 : 47,388 milliards d’euros, soit des montants supérieurs à ceux versés en 2017. 
 
Que rapporte la taxe sur les dividendes en Belgique ? 
Voyons maintenant la taxe sur les dividendes a réellement rapporté aux finances publiques : 
Source: SPF Finances

Alors qu’on théorie, les dividendes sont taxés à 30%, on voit que, dans la réalité, on se situe plus à 4 ou 5% (il faut ajouter aux dividendes du graphique 1 les dividendes versés par les sociétés financières qui se sont par exemple élevées à 11 milliards d’euros en 2020). Cela montre, une fois de plus, que les revenus du capital sont largement moins taxés que les revenus du travail, ce qui est totalement injuste et illégitime. 
 
Le scandale de l’arbitrage de dividendes : un manque à gagner de 7 milliards pour la Belgique 
En plus de ponctionner une grosse partie des richesses produites par les travailleuses, la majorité des actionnaires n’hésitent pas à tout faire pour éviter de payer un impôt sur ces revenus, notamment en pratiquant « l’arbitrage de dividendes », une technique d’optimisation fiscale réalisée avec l’aide active des banques. 
Après des premières révélations en 2018, le collectif allemand de journalistes d'investigation CORRECTIV, en collaboration avec 16 autres médias internationaux (BBC, Le Monde, De Tijd…), révèle que les fraudes liées à la taxe sur les dividendes auraient coûté non pas 50 mais bien 150 milliards € à plusieurs États de l’Union européenne ces 20 dernières années, dont la France (33 milliards), l’Allemagne (28,5 milliards), les Pays-Bas (27 milliards), l’Espagne (18,8 milliards), l’Italie (13,3 milliards), la Belgique (7,1 milliards).
Ces montages financiers, très bien connus du monde de la finance depuis plus de 20 ans, sont complexes, mais le principe est assez simple.  Lorsqu’un actionnaire étranger, qu’il soit un particulier allemand ou un grand fonds d’investissement chinois, achète des parts d’une entreprise belge cotée en bourse, il doit normalement s’acquitter de l’impôt sur les dividendes perçus. Mais grâce à quelques transferts financiers pilotés par les banques, l’actionnaire étranger va pouvoir tout simplement échapper à cet impôt. C’est ce qu’on appelle l’opération "CumCum" ("cum" signifiant "avec"). Il y a mieux (ou pire, c’est selon) : profitant des failles dans la gestion des administrations fiscales, les banques sont capables de se faire rembourser plusieurs fois par l’État une même taxe qu’ils n’ont jamais payée ! C’est ce qu’on appelle l’opération "CumEx". ("ex" signifiant "sans").
Malgré quelques mesures prises par les autorités fiscales dans différents pays, faute de réelle volonté politique, il semble bien que ces opérations frauduleuses se poursuivent à l’heure actuelle. En janvier 2019, la législation fiscale belge a été durcie pour lutter contre ces montages, tandis que le porte-parole du fisc, Francis Adyns, affirme que "l’administration fiscale est plus vigilante". Cependant, tout comme en France, et selon le fisc lui-même, les opérations "CumCum" et "CumEx" restent toujours possibles.
Certaines initiatives donnent des résultats, notamment en Allemagne et aux États-Unis, et montrent qu’avec une réelle volonté politique et des actions fortes de la part des administrations fiscales et des autorités judiciaires, il est possible de poursuivre et condamner les responsables de ces pratiques criminelles. Il s’agit de s’en inspirer.
L'équipe d'AFIN-A
 
 
Dividenden kennen geen crisis
Van Olivier Bonfond
Jaar na jaar vertegenwoordigen de aan de aandeelhouders uitgekeerde dividenden kolossale bedragen. Zij vormen een mechanisme waarbij de door de werknemers geproduceerde rijkdom overgeheveld worden naar de rijken, de houders van aandelen. 
 
Op wereldvlak: een record in 2021 
Na een verdubbeling in de periode 2009 - 2018 (van 700 naar 1.400 miljard dollar), zijn de dividenden wereldwijd in 2020 slechts lichtjes gedaald en bereikten zij 1255 miljard dollar (een daling met 12%), ondanks de (vrijblijvende) vraag van diverse regeringen om geen dividenden uit te keren. In 2021 verbreken zij echter het vorige akkoord met een bedrag van 1.460 miljard dollar… Terwijl een groot deel van de bevolking haar situatie achteruit zag gaan, deden de aandeelhouders het goed, dank je in hun plaats (het merendeel zijn mannen).
 
En in België? 
Tussen 2010 en 2020 keerden de Belgische niet-financiële ondernemingen gemiddeld 50,741 miljard dividenden aan hun aandeelhouders uit. 
Bron: AFIN-A

Het is frappant vast te stellen dat de Belgische ondernemingen, ondanks de verzoeken van de regering en de aanbevelingen van de Nationale Bank van België (NBB) om de uitkering van dividenden in het kader van de Coronacrisis sterk te beperken, desondanks zeer hoge dividenden hebben uitgekeerd in 2020: 47,388 miljard euro, dus een stuk meer dan in 2017. 
 
Wat brengt de belasting op dividenden in België op?
Kijken we naar wat de dividendbelasting echt opgebracht heeft aan de openbare financiën: 
 Bron: FOF Financiën 
Waar de belasting op dividenden in theorie 30% bedraagt, ziet men in werkelijkheid dat die schommelt rond de 4 à 5 % (bij de dividenden in grafiek 1 moeten nog de dividenden gerekend worden van de financiële ondernemingen die in 2020 11 miljard bedroegen ). Dit toont eens te meer dat de inkomsten uit kapitaal veel minder belast worden dan de inkomens uit arbeid, hetgeen ronduit onrechtvaardig en onrechtmatig is. 
 
Het schandaal van de dividendarbitrage: 7 miljard tekort voor België 
Naast het feit dat zij een groot deel van de door de werknemers geproduceerde rijkdom op zak steken, aarzelen de meeste aandeelhouders ook niet om alles in het werk te stellen om geen belasting op die inkomens te moeten betalen, onder meer door toepassing van de dividendarbitrage, een techniek van fiscale optimalisatie, daarbij actief geholpen door de banken. 
Na de laatste onthullingen in 2018 ontdekte het Duitse Collecief van onderzoeksjournalisten CORRECTIV, in samenwerking met 16 andere internationale media (BBC, Le Monde, De Tijd…) dat de fraude met de dividendbelasting verscheidene Europese landen geen 50 maar wel 150 miljard € gekost heeft de laatste 20 jaar, waaronder Frankrijk (33 miljard), Duitsland (28,5 miljard), Nederland (27 miljard), Spanje (18,8 miljard), Italië (13,3 miljard), België (7,1 miljard).  
Die financiële constructies die al meer dan 20 jaar zeer goed gekend zijn door de financiële wereld, zijn ingewikkeld, maar eigenlijk is het principe vrij simpel.  Wanneer een buitenlandse aandeelhouder, hetzij een Duitse particulier of een groot Chinees investeringsfonds, aandelen van een beursgenoteerde Belgische onderneming koopt, moeten zij normaal een belasting op de ontvangen dividenden betalen. Maar dankzij enkele door de banken gestuurde financiële transfers zal de aandeelhouder heel gewoon aan deze belasting kunnen ontsnappen. Dit is wat men de operatie "CumCum" ("cum" betekent "met") heet. Er bestaat nog beter (of slechter, al naargelang): gebruikmakend van de leemtes in het beheer van de fiscale administraties zijn de banken in staat zich door de Staat verscheidene malen eenzelfde belasting die ze nooit betaald hebben, te laten terugbetalen! Dit heet men de operatie "CumEx" ("Ex" betekent "zonder").
Ondanks enkele door de fiscale overheden in diverse landen getroffen maatregelen schijnt het effectief zo te zijn dat die frauduleuze operaties nog steeds doorgaan bij gebrek aan politieke wil. In januari 2019 werd de Belgische fiscale wetgeving verstrengd om die constructies tegen te gaan, terwijl de woordvoerder van de fiscus, Francis Adyns, stelt dat "de fiscale administratie waakzamer geworden is". Maar net zoals in Frankrijk en volgens de fiscus zelf blijven de operaties "CumCum" en "CumEx" nog steeds mogelijk.
Sommige initiatieven leveren resultaat op, onder meer in Duitsland en de Verenigde Staten, en tonen aan dat met een reële politieke wil en dankzij de sterke acties van de fiscale administraties en de juridische autoriteiten, het mogelijk is de verantwoordelijken van die criminele praktijken te vervolgen en te veroordelen. Laat dat een bron van inspiratie zijn.
 
Het team AFIN-A
 
En savoir plus sur l'ASBL AFIN-A et ses conditions d'abonnement au logiciel
Lees meer over AFIN-A | Abonnementen
 
Suivez-nous également sur Twitter / Volg ons op Twitter

© 2020, AFIN-A,  tous droits réservés | www.afin-a.be | info@afin-a.be
 
Réalisation graphique : FAR ASBL | www.far.be | secretariat@far.be