TIB Nieuwsbrief
November 2020
 
Beste collega,
 
Zoveel onderwijsteams, zoveel intervisievormen. Zo ken ik scholen waar wordt gewerkt met Leerkrachten helpen Leerkrachten (LHL), de intervisie tool van Positive Discipline, uitgewerkt in de USA door Jane Nelsen (Nelsen, Lott & Glenn, 2013). Hierbij spelen rollenspelen een belangrijke rol. Mijn ervaring is dat LHL, na het aanvankelijke ongemak, veelal heel mooie inzichten oplevert. Intervisie kan oncomfortabel voelen maar feitelijk is dat de essentie van professionaliseren: immers, als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. Eigenaarschap voor leerlingen en onderwijsprofessionals vergt gedragsaanpassingen, het lef hebben eigen overtuigingen te onderzoeken en het accepteren van ieder onderdeel van het systeem, inclusief de kwaliteiten en tekortkomingen. Experimenteer in je team net zolang tot je een vorm hebt gevonden, die past bij jouw schoolsetting. Dit kan zeker ook in een spelvorm, denk aan Schatgravers of Kompasvinder of het zojuist verschenen, mij in ieder geval intrigerende, Intervisiespel Geweldloos Verzet.
 
De winnaar van het Intervisiespel Geweldloos Verzet is geworden; Angelique van Dijk van Basisschool de Springplank in Etten Leur. Angelique heeft inmiddels het spel ontvangen en zal binnenkort in de nieuwsbrief haar ervaringen met ons delen.
 
Ilse Preller, Petra Nobel en Janneke van Loon 
 
Good Practice
Subsidie Inhaal- en ondersteuningsprogramma’s 
Alle scholen zijn heel blij met de subsidie Inhaal- en ondersteuningsprogramma’s. Bij ons betekent dit dat ruim 280 kwetsbare leerlingen waarbij je kan spreken over een vergroot risico op leer- en ontwikkelachterstanden een extra aanbod kunnen ontvangen! Vooraf waren er veel vragen over de eisen rondom invulling en waaraan het programma  moest voldoen. Inmiddels zijn scholen van start en elke school geeft zijn eigen invulling aan de programma’s. Straks zullen we ons moeten verantwoorden over de ingezette gelden. In dit document lees je waaraan je moet voldoen bij de verantwoording van subsidie.
 
Op zoek naar meer allround informatie over effectieve interventies t.a.v. leerachterstanden vonden we dit rapport. Het blijft lastig om in deze tijden van het leerkrachtentekort tijd vrij te maken voor extra instructie voor onze leerlingen. Dit vraagt veel creativiteit van teams. Op enkele scholen komen leerkrachten extra uren terug naar school. Op andere scholen is er gezocht naar een onderwijsassistent zodat de leerkracht in de tijd van zelfstandig werken deze leerlingen extra instructie kan geven. En dan zijn er nog de vragen rondom de inhoud van programma’s. Wanneer is een interventie echt van waarde voor de leerling? In dit document vind je alles op een rijtje rondom de effectiviteit van inhaal- en ondersteuningsprogramma’s om onderwijsachterstanden in te halen.
 
Petra Nobel
Beleidsmedewerker Onderwijs & Kwaliteit
Stichting Onderwijs Primair
 
Formatief toetsen, wat is dat eigenlijk?
René Kneyber een van de initiatiefnemers van de geweldige site https://toetsrevolutie.nl/ hield tijdens ResearchED van 4 november j.l. een presentatie over ‘Wat is formatief toetsen?’ Dit is in zijn visie het een leerling op gepaste wijze ondersteunen om zelf formatief te handelen. Als een leerkracht goede vragen stelt tijdens de les, wil dat zeggen dat:
  1. Zijn vragen alle leerlingen aan het denken zetten,
  2. de door de leerlingen gegeven antwoorden snel (binnen 30 seconden) door hem geïnterpreteerd worden, waardoor
  3. hij de aldus verkregen informatie in dezelfde les kan benutten, om de les aan te passen, zodat: 
  4. het beter aansluit op alle leerlingen.
De gratis minicursus ‘Diagnostische vragen’ sluit heel mooi aan bij het boek Wijze lessen, twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek (gratis download) van Tim Surma en Prof. Dr. Paul Kirschner. De laatste hield overigens een lezing over 10 tips voor afstandsonderwijs. We nodigen degenen die deze lezing hebben bijgewoond van harte uit om hier in de volgende nieuwsbrief een korte reactie op te geven. Het blijft tenslotte actueel.
 
 
Schoolweging: wat ga je daar nou eigenlijk mee doen?  
 
Vanaf dit schooljaar kijkt de inspectie naar de scholen met het Onderwijsresultatenmodel. Hoe weet je of je alles bereikt hebt wat er te bereiken valt met jullie leerlingpopulatie (oftewel de schoolweging). Voldoe je aan de percentages 1F en 1S? De PO-raad heeft de handreiking “Stap voor stap naar schooleigen doelen” in oktober vernieuwd. Een prettige en duidelijk handreiking die je per referentieniveau brengt tot schooleigen normen voor Lezen, Rekenen en Taalverzorging.
 
In de TIB van november is door Martin Ooijevaar hierover een mooi artikel gewijd.
Wat is er precies nieuw en hoe ga je met het onderwijsresultatenmodel aan de slag? In een aantal tutorials leggen onderwijsadviseur Emila Bijl en inspecteur Ellen Timminga het uit.
 
3 tips voor het nieuwe resultatenmodel 
Het nieuwe resultatenmodel: inzicht in ontwikkeling is belangrijker dan het halen van de norm zelf
Zoals bekend is het nieuwe resultatenmodel sinds dit schooljaar van kracht. Dit is het sluitstuk van het herziene inspectiekader uit 2017. IB’ers zitten met veel vragen: hoe kijkt de Inspectie naar resultaten in relatie tot zicht op ontwikkeling? Hoe breng je dit in de praktijk met cyclisch werken? Hoe voldoe ik aan de eisen voor verantwoording van resultaten? Het antwoord op deze vragen is simpeler dan je denkt als je deze 3 tips van Leeruniek in het achterhoofd houdt.
 
 
1) De geest van het kader is leidend: de Inspectie stuurt op inzicht en lerend vermogen van je team
Inspecteurs die we spreken benadrukken telkens dit: “Het oude denken leidde nog wel eens tot ‘afvinkgedrag’. Het nieuwe kader beoogt juist ook de houding ten aanzien van kwaliteit te veranderen: eigenaarschap, inzicht en lerend vermogen staan nu voorop”.  Lees hier verder
 
 GRATIS LEESTIPS 
 
Kinderombudsman: kinderen met complexe problematiek hebben moeite met passend onderwijs
 
De kinderombudsman vroeg bijna 200 kinderen naar hun perspectief. Over het algemeen zijn kinderen best tevreden over het passend onderwijs dat zij krijgen. Toch loopt het spaak bij de meest kwetsbare kinderen: leerlingen met een meervoudige of complexe ondersteuningsbehoefte lopen op school vaker tegen problemen aan dan kinderen met lichte ondersteuningsvragen. We zien dat er in Nederland steeds meer stappen worden gezet naar inclusief onderwijs. Maar wat is daarvoor nodig? Volgens de kinderombudsman zijn er betere randvoorwaarden nodig om onderwijspersoneel te faciliteren. Kinderen vinden dat leraren en ander onderwijspersoneel nog te weinig kennis hebben over hun problematiek. Lees hier verder.
 
Simone van Dijk en Sofie Rijnberg schreven een zeer praktische TIB tool “Arrangeer samen” over dit onderwerp ondersteund door herkenbare voorbeelden en verdiepende tools. Meer informatie over dit boek of gelijk bestellen? Klik dan hier of stuur een mailtje met je motivatie waarom jij dit boek goed kan gebruiken win een van de 3 gratis exemplaren.
 
 
Boekentips
 
 
Kort nieuws
  • Wat kan je doen met thuisblijvers n.a.v. Covid-19? Het programma Met Andere Ogen is gestart vanuit een verlangen van een brede Coalitie vanuit onderwijs, kinderopvang, (jeugd)zorg en overheid, om door een betere samenwerking bij te dragen aan betere ontwikkelkansen voor elk kind. De daadwerkelijk uitvoering is gebouwd op dat verlangen en gebaseerd op de 7 adviezen uit het adviesrapport en implementatieplan van Rene Peeters. De daarin genoemde bouwstenen voor de implementatie (zoals de inspiratieregio’s) en voorgestelde vervolgstappen zijn inspiratie geweest voor het samen creëren van de Aanpak Met Andere Ogen.
  • Het ministerie van OCW en het onderwijsveld hebben afgesproken om tijdelijke schoolsluiting in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs vanwege het coronavirus landelijk te registreren. Hiervoor is per 15 oktober een meldpunt ingericht op de website van de Inspectie van het Onderwijs.
  • De overstap van primair naar voortgezet onderwijs staat volop in de schijnwerpers. Een goed schooladvies is daarbij belangrijk. Samen met verschillende basisscholen hebben Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) en het ministerie van OCW de Handreiking schooladvisering ontwikkeld. De handreiking is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en er staan mooie praktijkvoorbeelden in opgenomen. De handreiking is nu te downloaden.
 
Geef een boek cadeau!
November is aangebroken en dus komen de feestdagen steeds dichterbij. Het is altijd weer een uitdaging om een leuk cadeau te bedenken voor collega’s, vrienden of familie.

Wat dacht je dit jaar van een inspirerend boek? Of een boekenpakket? Gewoon voor bij de kachel, of juist voor in de teamkamer? Iets voor jezelf, of theorie om samen van te leren?

Een boek toevoegen aan het kerstpakket? Voor iedereen hetzelfde? Of juist een persoonlijke ‘touch’ per collega?

Een tip vanuit ons: de nieuwe 90 praktische Tips voor intern begeleiders. Als uitgeverij denken we graag mee. Mail ons je wensen, dan maken we een passend aanbod.

 
Je hebt nog 2 dagen!
IB'er van het jaar 2020-2021
Op de Landelijke IB conferentie 2021 huldigen wij wederom de IB’er van het jaar. De verkiezing is geopend, er zijn al ruim 45 IB’ers genomineerd!
 
Vergeet niet jouw favoriete IB’er aan te melden via hoofdredactie@tijdschriftib.nl! Je hebt hiervoor nog 2 dagen! Vermeld daarbij de gegevens van de IB’er die je nomineert en daarbij ook kort en krachtig waarom, wat maakt deze IB’er zo speciaal? Waarom verdient hij/zij deze titel?

Inzenden is mogelijk tot 20 november 2020.
 
Boekrecensie: Traag versnellen
Gerecenseerd door: Thieu Dollevoet
 
We zijn busy, we hebben het druk, we hollen. Daar zitten zowel positieve als negatieve aspecten aan. De negatieve kant is dat wij ons laten sturen qua gedrag door routines, dat wil zeggen een repetitie van het verleden. De vraag is dan: Wil je op de automatische piloot het verleden repeteren óf wil je bewust de toekomst creëren? Bewuste vertraging helpt ons uiteindelijk juist veel sneller gaan. Door nieuwe denkbeelden en nieuw gedrag te ontwikkelen die bijdragen aan wat je écht tot leven wil brengen. Traag versnellen geeft de mogelijkheid voor doorbraken (van oude denkbeelden en gewoonten neem je afscheid). Het boek bestaat uit zeven hoofdstukken, verspreid over drie delen: verlangen, vertragen en versnellen. Het eerste deel gaat over: Geef een stem aan verlangen én creëer een vernieuwend klimaat. Het tweede deel bevat: Zie hoe je het verleden reproduceert én breek met oude gewoonten. Het derde deel gaat in op: Verken het onbekende, streef naar consistentie ‘en tenslotte Durf te leiden. Deze begrippen worden vervolgens worden in de verschillende hoofdstukken verder uitgewerkt.

Het betreft een boek, wanneer het gaat over verandering, je oog dient te hebben voor reflectie, de tijd nemen, om zo tot wezenlijke verandering te komen. Dit is toepasbaar in velerlei organisaties, dus ook het onderwijs, dus ook IB’ers. Het boek lest prettig en deskundigentaal wordt vermeden.
 
Arend Ardon: Traag versnellen. Reflectief en krachtig veranderen in het NU. Uitgeverij Boom, Amsterdam. 2020. 192 p. Hardcover. Prijs: 25 euro. ISBN 978 90 2443 487 9
 
Onmisbare congressen voor de IB’er
Zowel fysiek als digitaal
  • PO congres 2021: Al 7 jaar hét congres over Passend Onderwijs. Thema dit jaar: ‘Stem van leerling en ouders’.
  • IB dag 2021: De belangrijkste dag voor de IB’er én voor directeuren & teams komend jaar. Thema dit jaar: ‘Een vitale visie voor school’ naar aanleiding van het nieuwe boek van Luc Greven (verwacht januari 2021).
  • OJ congres 2021: In september 2020 bezochten 200 deelnemers het congres op passende wijze. Voor 2021 is het programma al vol in de maak.
  • WIB 2021: De WIB 2020 heeft een super gaaf alternatief gekregen: een thuisstudiepakket met maar liefst 14 boeken! Voor 2021 is het programma al bekend. Neem snel een kijkje op de site en schrijf je vandaag nog in!
Al onze congressen zijn zowel fysiek als digitaal te bezoeken, afhankelijk van de omstandigheden en natuurlijk uw wensen. Schrijf nu in mét vroegboekkorting én zonder enig risico.
 
Nog geen abonnee van TIB?
 
Nog geen lid van hét vakblad voor de Intern Begeleider, de TIB? Neem nu een abonnement en ontvang het Novembernummer gratis thuis + kies uw eigen welkomstcadeau. Als lid profiteert u bovendien tot gratis toegang van alle ooit verschenen artikelen in de TIB én van ledenkorting op onze congressen en opleidingen! Trakteer uzelf op vakkennis en word gauw lid.
 
 
Social Media
Ben je al lid van onze kanalen? Zo nee, word dat dan snel en mis nooit meer de nieuwste updates, nieuwtjes, acties, kortingen en nog veel meer!
 
   
 
Tijdschrift Intern Begeleiders is een uitgave van:
Instondo B.V.
Binnen Kalkhaven 263
3311 JC Dordrecht