Nieuwsbrief Sensomotorische integratie
 
Maart 2016
 
In deze nieuwsbrief staat het spelen centraal. Wat is spel, wat is de relatie met SI en  enkele speelsuggesties. Een recensie van het boek Met je billen in het zand over de invloed van de fysieke omgeving op spelen, waarvan de PDF versie zelfs gratis te downloaden is. Een speelgoedtip van Monique Fontijn, kinderfysiotherapeute te Renkum. Zij beschrijft daarin de verschillende mogelijkheden van de Wobbel, een soort balansplank. Ik heb zelf met 'spiegelballen' gespeeld en daar ook iets over geschreven. Daarnaast is er aandacht voor een verzwaringsriem en nogmaals voor hooggevoeligheid.
Tot slot de cursussen Sensorische Informatieverwerking die binnenkort of iets later in Ermelo worden gegeven. Alleen voor leerkrachten, begeleiders en andere medewerkers werkzaam met kinderen of volwassenen (zonder of met een verstandelijke handicap) bestaat er nog de mogelijkhed om in maart een cusus te beginnen, anderen moeten wachten tot het najaar. Aanmelden kan nog via EstaSI.
 
Weer veel leesplezier.
 
Els
 
In deze nieuwsbrief:
 
 

Spelen, SI en enkele speelsuggesties
 
Wat is spelen

Kinderen spelen eigenlijk overal en altijd. Zij zien bijna overal een spel in. Maar wat is spelen nu precies? Het is het beste te omschrijven aan de hand van de specifieke kenmerken ervan. Spelen is een activiteit, het gebeurt vrijwillig, het brengt plezier met zich mee en heeft de drang tot herhaling, het nog eens willen doen.
Meestal ziet of hoort een kind iets waardoor zijn aandacht wordt getrokken, iets dat hem boeit. Hij gaat dan op onderzoek uit - hij is actief en doet het vrijwillig. Omdat een kind iets kiest wat hem boeit, brengt dat meestal ook plezier met zich mee, dat op zich weer zorgt voor de drang tot herhaling. Na een bepaalde periode is het kind uitgespeeld, gaat op zoek naar iets anders en begint het hele proces weer opnieuw.
 
SI en spelen
 
Sensomotorische integratie of sensorische informatieverwerking is een proces dat raakvlakken heeft met spelen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel kinderen met SI problemen minder of soms zelfs geheel niet aan spelen toekomen.  
 
Bij de verwerking van zintuigprikkels zijn er drie verschillende manieren waarop er op zintuigprikkels wordt reageren.
  1. We laten zintuigprikkels langs ons heen laten gaan. Het is nuttig dat we een groot aantal zintuigprikkels niet opmerken. Hierdoor kunnen we onze aandacht  houden bij de dingen waar we mee bezig zijn. Maar deze prikkels die we langs ons heen laten gaan, leiden natuurlijk niet tot spel.
  2. We richten onze aandacht op zintuigprikkels omdat ze ons boeien, onze belangstelling wekken. Dat zijn prikkels die ons wat opleveren. Die prikkels verwelkomen we als het ware en gaan er mee aan de slag. Dit zijn prikkels die bij kinderen bij uitstek spel uitlokken.
  3. We richten onze aandacht op prikkels die ons waarschuwen voor gevaar en daardoor indringend om de aandacht vragen. Zij geven aan dat er gevaar dreigt, dat het niet veilig is. Deze prikkels vragen met voorrang onze aandacht, wat we ook aan het doen zijn. Ze verstoren daarmee alle andere bezigheden. Deze zintuigprikkels zetten aan tot onmiddellijke actie om uit de bedrei­gende situatie te komen. We verwelkomen ze zeker niet maar willen juist van ze af. Deze prikkels zetten aan tot het overlevingsgedrag vluchten, vechten of verstarren van angst. Het is een instinctieve reactie en minder een bewuste keuze. Deze instinctieve motorische reactie is op dat moment meestal heel doelgericht en redt ons uit een moeilijke situatie maar leidt zeker niet tot spel.  
In principe zijn drie manieren niet goed of fout, maar hebben alle drie hun eigen taak bij het richten van aandacht en waarschuwen voor gevaar. Hierdoor kunnen we ons concentreren op onze taak, spel of welke activiteit dan ook.
 
Kinderen met SI problemen laten voornamelijk de twee manieren van omgaan van zintuiginformatie zien, die juist niet ot spel leiden. Zij laten de zintuiginformatie langs zich heen gaan en/of worden er teveel door gewaarschuwd. Hierdoor worden zij minder tot spel uitgedaagd, zijn er minder prikkels die boeiend en interessant zijn om mee aan de gang te gaan. Spelen als vrijwillige activiteit is dan niet meer vanzelfsprekend. 
Het tweede probleem dat zich bij deze kinderen kan voordoen is, dat zij wel actief zijn, wel reageren op de zintuigprikkels, maar te weing re-actief zijn, te weinig weten of gevoel hebben wat ze doen. Dat komt doordat ze te weinig of geen adequate informatie vanuit hun eigen lichaam ontvangen. Ze doen maar wat. Het gevolg is dat het 'spel' weinig plezier oplevert en ook geen drang tot herhaling.
 
Enkele speelsuggesties:
  • Speel met uw kind. Als uw kind niet tot spelen komt, kunt u het beste zelf met het spelmateriaal aan de gang gaan, zonder meteen te vragen of het kind mee wil doen. U rolt bijvoorbeeld met een bal over de grond, schept zand in een emmertje of zet alle knuffels op de bank. Daarna kijkt u wat er gebeurt. U laat als het ware even ruimte voor uw kind om mee te spelen. Grote kans dat uw kind actief wordt en mee gaat doen. Gebeurt dat niet, speel dan zelf gewoon verder maar laat steeds die ruimtes voor uw kind. Op die manier lokt u hem uit om mee te gaan spelen. Beoordeel uw kind daarbij niet. Alles waarbij uw kind vrijwillig actief wordt, plezier oplevert en waar hij uit zichzelf mee doorgaat is spel. Onderbreek uw kind dus niet omdat u denkt dat er anders met het betreffende materiaal moet worden  gespeeld.
  • Speel op de grond. Voor veel kinderen is de grond het meest geschikte speelopppervlak. Het geeft hen de mogelijkheid om zichzelf en het spel voortdurend te verplaatsen. Hierdoor zijn de kinderen eigenlijk voortdurend in bewegen hetgeen hen actief houdt en zorgt dat het ene spel gemakkelijker in een andere spelvorm kan overgaan. Ook geeft de grond een gevoel van veiliheid die het spel ten goede komt.
  • Zorg voor beweging. Veel kinderen kunnen wel met een puzzeltje spelen nadat ze eerst een poosje hebben geschommeld, op de trampoline hebben gespeeld, buiten hebben rondgerend of op een andere manier hebben bewogen. Ook bewogen worden kan een aantal kinderen helpen om actiever te worden. Dit kan bijvoorbeeld door uw kind te duwen op de schommel, het te bewegen doordaat uzelf op de trampoline springt of uw kind over de vloer te slepen op een deken. Zie ook zorg voor beweging en slepen op een deken
  • Zorg voor iets om te voelen. Materiaal waar iets aan te voelen is zoals zand, verschillende soorten klei, een bak gevuld met kastanjes of rijst, houdt gemakkelijker de aandacht vast dan materialen waar minder aan te voelen is. Spelletjes als iets opzoeken in een sloop, een bak met rijst en dergelijke zonder daarbij te kijken, zijn hiervoor heel ook geschikt. Net zoals geblinddoekt over een voelparcours van tapijttegels, een touw en dergelijke, lopen of kruipen. Ook spelletjes waarbij u uw kind verstopt onder een deken of knuffels zijn hiervoor geschikt. Zie ook Verstoppen onder knuffels, Spelen met rijst en Spelen met kastanjes.
  • Zorg dat het een succes wordt. Hierbij is het kiezen van het juiste speelgoed belangrijk. Met sommige materialen of speelgoed kan op verschillende manieren worden gespeeld zoals met water en zand. Je kunt er een groot zandkasteel van bouwen maar er ook met plezier in een emmertje wat modder van maken. Het spelmateriaal biedt heel veel mogelijkheden, het kan eigenlijk niet fout gaan. In tegenstelling tot het maken van een puzzel of het doen van een gezelschapspel. Een puzzel past maar op één manier en het gezelschapspel is ook heel duidelijk aan regels gebonden. Door dit soort zaken te overwegen, wordt de kans dat uw kind het spel leuk vindt groter. 
  • Lichaamsspelletjes. Met baby's en kleine kinderen doen we allerlei lichaamsspelletjes zoals hop paardje hop en kiekeboe. Ze leren daardoor de mogelijkheden van hun eigen lichaam kennen. Voor sommige oudere kinderen is dat ook nog belangrijk. Ze hebben dan nog niet zoveel belangstelling voor wat wij 'speelgoed' noemen. Lichaamsspelletjes waarbij het lichaam aangeraakt en bewogen wordt zijn dan meer geschikter zoals met ballen of ander materiaal uw kind aanraken, zachte ballen of kleine knuffels onder de kleren van uw kind verstoppen, het lichaam versieren met smink, sieraden of vingerverf  enzovoort. Zie ook Spelen in een doos, Masseren met verschillende materialenAanraken en bewegen op schoot en Op verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
  • Geef het spel een doel. Vooral voor kinderen die maar heel kort met iets  spelen, kan het helpen om het spel een doel te geven. Ballen kunnen in emmer worden gegooid in plaats van in het wilde weg in de ruimte. Knuffels kunnen naast elkaar op de bank worden gezet. Het kind kan over een getekend parcours lopen. Bij dit soort spelletjes moet het een uitdagend maar wel haalbaar doel zijn. Het moet voor het kind ook duidelijk zijn of het doel is gehaald. Dat kan door punten toe te kennen voor elke bal die in de emmer is beland en dergelijke. Die punten kan het kind zelf opschrijven. Op die manier wordt het voor hem zelf zichtbaar, en wordt er als het ware een wedstrijdje van gemaakt. Zie ook Sport en spel.
  • Gebruik verzwaringsmateriaal. Een andere manier om een kind meer informatie over zijn eigen handelen te geven is door gebruik te maken van verzwaringsmateriaal. Hij voelt daardoor zijn bewegingen beter en blijft er op die manier beter bij betrokken waardoor hij meer plezier zal beleven aan het spel en er er langer mee door zijn gaan. U kunt bijoorbeeld uw kind een puzzel laten maken met gewichten om zijn polsen, of bij het tikkertje spelen gewichten om zijn enkels. Vaak kan dit heel goed als onderdeel van het spel worden gemaakt. Het spelen met wat zwaardere materialen kan een vergelijkbaar effect hebben. Zie ook Het gebruik van gewichten en Gewichten en ander verzwaringsmateriaal
  • Kies een tweehandige spel. Een spel waarbij uw kind beide handen moet gebruiken, zorgt voor meer betrokkenheid bij het spel. U kunt dat uitlokken door het met wat grotere en zwaardere dingen te laten spelen zoals grote en eventueel ook zwaardere blokken, ballen en knuffels. Ook spelen met zand, water, klei en dergelijke soort materialen lokt tweehandige spelen uit. Net zoals het voortslepen en duwen van grotere materialen zoals een ander kind duwen op de schommel, spelen met een kruiwagen, het duwen van een poppenwagen of een ander kind voortslepen op de grond. Ook activiteiten zoals het spelen met een touw om - bijvoorbeeld dingen aan elkaar te binden - of poppen aan en uit te kleden vereisen het gebruik van beie handen. Zie ook Activiteiten met beide handen.
 
        Veel speelplezier!
 
 

Boek recensie:
 
Met je billen in het zand.

 
 
 
 
 
 
Zien hoe de omgeving het spel van kinderen vormt 
  
  
Auteur: Elise Peters. Paperback, 72 pagina's. Lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind, Leiden, 2016. 
 
 
Elise Peters heeft een mooi en overzichtelijk boekje geschreven met veel foto's en beknopte maar duidelijke tekst over de invloed van de fysieke omgeving op het spel van kinderen. Zij richt zich daarbij vooral op pedagogische medewerkers in de kinderopvang en op leerkrachten. Het is een verrassend boekje dat tot nadenken stemt. Dat is ook precies de bedoeling van de auteur. Door de manier van spelen van verschillende kinderen in een spelomgeving te observeren komt ze tot de conclusie dat een omgeving vragen aan een kind stelt. Zij stelt zichzelf ook steeds de vraag, wat voor spelmogelijkheden biedt een omgeving aan een kind? En kunnen er door die omgeving te veranderen ook nog andere vragen aan een kind worden gesteld, zodat de speelmogelijkheden toenemen? 
Er zijn kinderen geobserveerd in een ronde zandbak met een betonnen rand en in een natuurlijke zandhoek; struiken die beschut liggen in een bosje en struiken die onbeschut liggen. Het zand en de struiken zijn hetzelfde maar het spel verandert. Er worden vanuit de omgeving andere vragen aan het kind gesteld.
Ook het stukje over het belang van het vinden van de 'speelstroom' van kinderen vind ik erg leuk. Daarin wordt  beschreven, dat een kind een poosje aandachtig met een activiteit bezig is, vervolgens iets anders tegenkomt waardoor de aandacht voor de eerste activiteit vermindert en geleidelijkaan de aandacht voor de tweede activiteit toeneemt. Als voorbeeld wordt hiervoor genomen een kind dat verstoppertje speelt in het bos, daarna een stok vindt en daarna met die stok strepen op het bospad gaat trekken. De ene spelactiviteit gaat zo over in de andere, met daartussen wel een periode met verminderde aandacht en spel of zelfs even verveling voordat de volgende spelactiviteit wordt gevonden.
    
Samenvattend is het een zeer overzichtelijken en goed leesbaar boekje dat de lezer uitnodigt om in de huid van kinderen te kruipen, en van daaruit bepaalde keuzes te maken bij de inrichting van speelplekken en de speelomgeving. Aanbevolen voor leerkrachten, pedagogische medewerkers en eigenlijk iedereen die met het vormgeven van speelplekken te maken heeft.
 
Met je billen in het zand is als PDF te lezen. Liever een gedrukt exemplaar? Stuur dan een e-mail met uw gegevens naar Ingrid Walters: walters.i@hsleiden.nl
Kosten bedragen €13,50 (inclusief 6% btw en verzendkosten).
 
Andere boeken geschikt voor professionals in het onderwijs zijn te vinden op boeken voor leerkrachten.  
 
 
 

Speelgoedtip: Wobbel of balansplank
 

Deze speelgoedtip over de Wobbel of balansplank is afkomstig van Monique Fontijn, kinderfysiotherapeut te Renkum. Zij schrijft: 
 
 
Wobbel
 
 
Wobbel is bewegen
Op het Kindfestival ontmoette ik Hannelore. Ze had daar een aantal Wobbels -balansplanken - uitgestald. Ze hadden direct mijn aandacht. Het was inspirerend om te zien wat voor een variatie aan bewegingsspel de daar spelende kinderen lieten zien. Ik sprak met Hannelore af om een periode een Wobbel in mijn praktijk voor kinderfysiotherapie te leggen om de mogelijkheden van de Wobbel te onderzoeken.
 
 
 
 
Hierbij mijn ervaringen:
De Wobbel nodigt door zijn vorm uit tot bewegen. Zodra je er steun op wilt nemen, op wat voor manier dan ook, wordt je direct uitgedaagd om je aan te passen aan de bewegende ondergrond. De Wobbel is uitermate geschikt om spelenderwijs houdings- en bewegingsgevoel te oefenen. Er zijn vele variaties te bedenken in uiteenlopende moeilijkheidsgraad en passend bij verschillende therapiedoelen. Ik gebruikte de Wobbel onder andere om er overheen te lopen, om op te balanceren (met of zonder ogen dicht), of om op te staan tijdens het jongleren.  De Wobbel stimuleert samenwerking tussen linker- en rechterlichaamshelft, doet een beroep op het vestibulaire- en proprioceptieve systeem en bevordert de opbouw van stabiliteit. Voor jonge kinderen is ook het schommelend bewegen in ruglig een verrijkende zintuigelijke ervaring.
De Wobbel is uitermate geschikt voor gebruik in een kinderfysiotherapie- of ergotherapiepraktijk en past heel goed binnen het sensorische integratieconcept. Maar ook gewoon vrij spelen met de Wobbel nodigt uit tot creatief bewegingsspel. De Wobbel lijkt minder geschikt om zonder toezicht te gebruiken in een ruimte waar meerdere kinderen rond kruipen of spelen in verband met vingers of tenen die er dan onder zouden kunnen komen.
Tot slot: de Wobbel is door vorm, natuurlijk materiaal en eenvoud ook gewoon een feest om naar te kijken - met of zonder spelend kind erop.
 
De Wobbel is in verschillende uitvoeringen vanaf € 99,- verkrijbaar bij www.wobbel.eu Hier kunt u ook terecht voor verdere informatie info@wobbel.eu
 
 
 
 

Speelgoedtip: Spiegelballen
 

Spiegel ballen of Sensory Reflective Balls, bestaat uit vier roestvrij stalen ballen van 6, 8, 10 en 15 cm doorsnee. De ballen zijn licht van gewicht en hebben een spiegelend glad oppervlak. et Sensory Reflective Balls kan op veel verschillende manieren worden gespeeld. Het meest lokken ze uit tot kijken in combinatie met bewegen. Door de vele variatie mogelijkheden zijn de ballen zeker voor kinderen van 2-10 jaar geschikt.
 
'Lach'spiegels
Door het spiegelende oppervlak wordt je meteen uitgedaagd om ze als spiegel te gebruiken. Door de ronde vorm van de ballen vervormen ze het spiegelbeeld waardoor het effect van een lachspiegel ontstaat.
 
 
 
Door de grote bal met twee handen voor je houden te houden en dan langzaam neer boven, naar beneden, opzij  en naar je toe te bewegen, vervormt je lichaam. Dat geeft een grappig effect dat daardoor meteen een aanmoediging is om er mee door te gaan. Je kunt natuurlijk ook met in iedere hand een bal bewegen. Om je eigen spiegelbeeld scherp te blijven zien moet je daarbij de twee ballen wel tegen elkaar houden. Door de vier ballen op de grond of op een tafel neer te leggen krijg je ook het lachspiegeleffect door zelf steeds dichterbij komen en verder weg te gaan. 
 
 
 
Ook het effect van het oppakken van de ballen met je hand is heel grappig. Het lijkt dan of je een reuzehand hebt. Het lachspiegelspel is vooral grappig en geeft plezier waardoor kinderen er vanzelf mee door gaan. Het lokt uit tot bewegen, vooral langzaam en aandachtig bewegen, terwijl je steeds kijkt wat je doet. Ook stimuleert het de oog-volg bewegingen, de samenwerking tussen de ogen en de handen, en de handen onderling.
 
De ballen zijn voor €27,50 verkrijgbaar via de webshop van Toys42hands. U kunt meer lezen over de spelmogelijkheden op de blog van toys42hands die ik op hun  verzoek heb geschreven.  
 
 
Andere speelgoed - en cadeautips zijn te vinden bij speelgoed- en cadeautips
 
 

Materiaalip: Verzwaarde riem
 Miracle belt

 
De Miracle Belt is een verzwaarde riem of heupgordel. Voor veel kinderen is het prettig om wat extra gewicht stabiliteit rondom hun heupen te hebben. Het kan  kinderen helpen om steviger op de grond te zitten of te staan. Het geeft ook wat extra lichaamsbesef. Het is niet voor niets dat veel kinderen het prettig vinden om zware voorwerpen aan hun riem te hangen of hun broekzakken vol te proppen met steentjes, oude sleutels en dat soort dingen. Bovendien zorgt de druk ervoor dat je minder gauw overspoeld wordt door andere zintuigprikkels. Het lijkt mij een waardevolle aanvullingen van het assortiment verzwaringsmaterialen.
 
De riem is verkrijgbaar in drie maten die ook nog verstelbaar zijn (heupwijdte 35-71). De Miracle Belt of de verzwaarde riem is voor € 79,95 verkrijgbaar bij Senso-care.
 
 
Ander druk- en verzwaringsmateriaal is te vinden op gewichten en verzwarings- of druk materiaal
 
 

Artikel:

SI en hooggevoeligheid (HSP)  

 
In het Nieuwetijdskind Magazine heeft Janneke Cooijmans een atikel over SI en Hooggevoeligheid geschreven. Zeker de moeite waard om te lezen.  www.nieuwetijdskind.com 
 
SI en Hoogevoeligheid
 
De informatie over Hooggevoeligheid en SI uit de vorige nieuwsbrief is te vinden bij  Uw kind is Hooggevoelig. Hierj worden ook een aantal activiteiten en spelletjes beschreven die zinvol zijn om met uw kind te doen. En mogelijk in een iets aangepaste vorm ook voor hooggevoelige volwassenen. 
 
 
Cursussen sensorische informatieverwerking voor paramedici:
 
 
De verschillende cursussen sensomotorische integratie worden nu onder de naam sensorische informatieverwerking door EstaSI georganiseerd. Aan de opzet en inhoud van de cursussen sensomotorische integratie die van 1983 tot en met 2012 in Groningen werden georganiseerd, is verder niets veranderd. Uiteraard worden wel steeds de nieuwste inzichten op het gebied van SI in de cursussen verwerkt. Er is nu ook een cursus georganiseerd voor paramedici werkzaam met ouderen en dementerenden. 
 
Cursusplaats: Ermelo.

Tiendaagse cursussen sensorische informatieverwerking die in september 2016 beginnen:
  
Cursus voor ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten en oefentherapeuten werkzaam met kinderen (zonder verstandelijke beperking):
  • 15 en 16 september, 13 en 14 oktober, 10 en 11 november, 15 en 16 december, 19 en 20 januari 2017
Deze cursus wordt gegeven door Esther Fleurbaay
Zie voor verdere informatie EstaSI
 
Cursus voor ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten en oefentherapeuten werkzaam met kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking:  
  •  8 en 9 september, 6 en 7 oktober, 3 en 4 november, 8 en 9 december, 12 en 13 januari 2017

Deze cursus wordt gegeven door Cor Reusen.
Zie voor verdere informatie EstaSI
 
Achtdaagse cursus  sensorische informatieverwerking die in september 2016 begint:
Cursus voor ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten en oefentherapeuten en andere professionals met een HBO opleiding werkzaam met ouderen en dementerenden:  
  • 22 en 23 september, 13 en 14 oktober, 10 en 11 november, 8 en 9 december. 
Deze cursus wordt gegeven door Erik Storck.
Zie voor verdere informatie EstaSI
 
 
Studiedagen voor paramedici die eerder een SI cursus hebben gevolgd:
 
Er worden door estaSI trainingen ook weer studiedagen georganiseerd voor paramedici die eerder de cursus sensomotorische integratie of een vergelijkbare cursus hebben gevolgd. De cursusplaats is Ermelo.
 
De volgende studiedagen worden aangeboden:

Sensorische informatieverwerking en automutilerend gedrag

Tijdsduur: 3 dagen, bestaande uit 1 blok van 2 dagen en een terugkomdag.

Cursusdata:
  • Voorjaar 2016: 5 en 6 april, 31 mei 2016
  • Najaar 2016: 11 en 12 oktober, 29 november 2016
Deze studiedagen worden gegeven door Cor Reusen.

Casuïstiek bij ouderen en dementerenden

Tijdsduur: 2 dagen, bestaande uit 1 blok van 2 dagen.

Cursusdata:
  • Voorjaar 2016: 22 en 23 maart 2016
  • Najaar 2016: 13 en 14 december 2016
Deze studiedagen worden gegeven door Erik Storck.

Casuïstiek Sensorische informatieverwerking bij kinderen

Tijdsduur: 2 dagen, bestaande uit 1 blok van 2 dagen. 

Cursusdata:

  • Najaar 2016: 17 en 18 november 2016
 
Deze studiedagen worden gegeven door Esther Fleurbaay


Casuïstiek bij kinderen en volwassenen in de VG sector

Tijdsduur: 2 dagen, bestaande uit 1 blok van 2 dagen. 

Cursusdata:
  • Najaar 2016: 22 en 23 november 2016
Deze cursus worden gegeven door Cor Reusen.
Zie voor verdere informatie estaSI
 
 
 
Cursus sensorische informatieverwerking voor anders opgeleiden:
 
Cursussen voor orthopedaggogen, psychologen, leerkrachten, remedial teachers, sociaal pedagogische hulpverleners, groepsleiders, verpleegkundigen en andere hulpverleners of professionals met een HBO opleiding.
 
 
De cursussen sensomotorische integratie worden nu onder de naam sensorische informatieverwerking door estaSI georganiseerd. Aan de opzet en inhoud van de cursussen sensomotorische integratie die van 1983 tot 2012 in Groningen werden georganiseerd is verder niets veranderd. Uiteraard worden wel steeds de nieuwste inzichten op het gebied van SI in de cursussen verwerkt. Er wordt nu ook een cursus georganiseerd voor paramedici en professionals met een HBO opleiding werkzaam met ouderen en dementerenden. 
 
Cursusplaats: Ermelo.
 
Zesdaagse cursussen sensorische informatieverwerking die in maart en in het najaar van 2016 beginnen:

Voor orthopedagogen, psychologen, groepsleiders, sociaal pedagogisch medewerkers, remedial teachers, leerkrachten, verpleegkundigen en andere professionals werkzaam met kinderen (zonder verstandelijke beperking):
  
  • 31 maart en 1 april, 12 en 13 mei, 16 en 17 juni 2016
  • 6 en 7 oktober, 24 en 25 november, 26 en 27 januari 2017
Deze cursus wordt gegeven door Esther Fleurbaay.
 
Zie voor verdere informatie EstaSI
  
Voor orthopedagogen, psychologen, groepsleiders, sociaal pedagogisch medewerkers, remedial teachers, leerkrachten, verpleegkundigen en andere professionals werkzaam met kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking:
 
  • 7 en 8 maart, 11 en 12 april, 6 en 7 juni 2016
  •  14 en 15 november, 19 en 20 december, 23 en 24 januari 2017
Deze cursus wordt gegeven door Cor Reusen.
 
Zie voor verdere informatie EstaSI
 
Achtdaagse cursussen sensorische informatieverwerking die in het voor- en in het najaar van2016 beginnen
 
Voor ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten en oefentherapeuten en andere professionals met een HBO opleiding werkzaam met ouderen en dementerenden:  
 
  • 22 en 23 september, 13 en 14 oktober, 10 en 11 november, 8 en 9 december.
 
Deze cursus wordt gegeven door Erik Storck.
 
Zie voor verdere informatie EstaSI
 
 
 
 
Nieuwsbrief:
 
 
U krijgt deze nieuwsbrief omdat u in mijn adressenbestand voorkomt.
 
Iedereen die belangsteling heeft voor sensomotorische integratie, sensorische integratie, sensorische informatieverwerking of sensory processing kan zich voor de nieuwsbrief aanmelden via de website sensomotorische integratie.  Aanmelden.
 
Heeft u geen behoefte aan deze informatie dan kunt u zich voor deze nieuwsbrief afmelden. Uw kunt ook uw gegevens veranderen. Uitschrijven / Gegevens wijzigen
 
U kunt de nieuwsbrief ook naar andere belangstellende doorsturen.  Stuur deze email door naar een vriend
 
Deze nieuwsbrief is gemaakt met het YMLP your mailinglist provider.
 
Deze nieuwsbrief zal afhankelijk van de beschikbare wetenswaardigheden verschijnen. U kunt ook informatie voor deze nieuwsbrief insturen.  
 
 
Met vriendelijke groet
 
Els Rengenhart