View this email in your browser
APRIL 2019
Inhoud: Dag van het Kasteel | Download nieuw onderzoek | Symposium Over de Grens | Nieuw tijdschrift | Erfgoed Vertel Evenement | Onderzoekers | Korte berichten 
| Agenda | Blik van Ben 


Programma krijgt steeds meer vorm
 
Onze programmamakers werken hard aan een mooi programma dat inhoud met beleving combineert. Het unieke programma Koloniale banden belicht sporen van kolonialisme op kastelen en buitenplaatsen. Hiermee willen we ruimte geven aan andere stemmen en een nieuwe blik op erfgoed bieden. Het muziekprogramma neemt de bezoeker mee op een muzikale tijdsreis. Geïnteresseerd in archeologie? De archeotrail brengt verdewenen kastelen weer tot leven. Kijk hier voor alle programma's.
Geslaagde Inspiratiedag in Doorn

Op vrijdag 12 april organiseerden we onze jaarlijkse Inspiratiedag in de Oranjerie van Huis Doorn. Bewoners, beheerders en vrijwilligers van kastelen en buitenplaatsen deden inspiratie op voor een mooie activiteit tijdens Dag van het Kasteel. Op het programma stonden o.a. de workshops over Storytelling, Positionering en Koloniale banden, wat moet je ermee?!. Bekijk hier een fotoverslag van de dag!

 
Download nieuw onderzoek 

De nieuwste onderzoeksrapporten staan nu online.
Kastelen en buitenplaatsen zijn voorbeelden van eeuwenoud cultureel erfgoed. Het begrip erfgoed staat centraal in de discussie over behoud of ontwikkeling van cultuurhistorie. Download hier het rapport over herbestemming van kastelen en buitenplaatsen als kantoorlocatie.
Ook onderzochten we het effect van evenementen op kastelen in het buitenland. Download hier het rapport Castle Heritage: Living History, Identity and Events in Danish and English Castles


 
SAVE THE DATE Symposium Over de Grens door NKS en Werkgroep Adelsgeschiedenis op 23 mei 
 
Het jaarthema van Dag van het Kasteel is Over de Grens. Binnen dit thema organiseert de NKS samen met Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis op donderdag 23 mei een symposium. NKS-onderzoekers Ben Olde Meierink en Fred Vogelzang verzorgen een lezing. Ineke Mok, programmamaker voor Dag van het Kasteel, spreekt over buitenplaatsen met koloniale verbindingen. Andere sprekers zijn o.a. Redmer Alma, Carla Teune en Merel Haverman. Houd onze website in de gaten.


 
Het Buiten verschijnt 17 mei
 
Ons nieuwe tijdschrift in samenwerking met Vrienden PHB is in aantocht. Het Buiten toont op deskundige, persoonlijke en uitnodigende wijze de historische en maatschappelijke relevantie van kastelen, buitenplaatsen en landgoederen. Het Buiten telt 56 pagina’s en is aantrekkelijk vormgegeven. Als u donateur bent van de NKS ligt ons magazine na 17 mei op uw mat. Het Buiten verschijnt drie keer per jaar. In 2019 komt Het Buiten in mei, september en december uit. 


 
Bezoek Erfgoed Vertel Evenement in Archeon 
 
Op maandag 20 mei organiseren Vertelacademie, Storytelling Centre en Stichting Vertellen het Erfgoed Vertel Event voor professionals in de erfgoedsector. De NKS is partner en verzorgt een workshop over kennis delen door storytelling.
Bezoek www.verhalenerfgoed.nl voor meer informatie en tickets. Of kijk op Facebook.



 
Onderzoekers aan het woord
 
Vanwege hernieuwd onderzoek naar de dwangburchten van Floris V rondom Alkmaar zijn we onderzoek aan het doen in de archieven van prof. Renaud. We hebben zeer verrassende ontdekkingen gedaan en mogelijk leiden deze tot compleet andere inzichten! We zijn zeer gastvrij ontvangen bij het NKS.

Rob Gruben en Nancy de Jong-Lambregts
 


 
Korte berichten
  • HOVO-cursus Vrouwen, kastelen en buitenplaatsen in Nederland. In juli verzorgt onze Fred Vogelzang in Utrecht weer een HOVO-cursus. De cursus bestaat uit 3 bijeenkomsten en een excursie naar Slot Zuylen. Meer informatie en aanmelden.
  • Wilt u ons werk steunen? Word voor €35,- per jaar donateur. Meer informatie.
Agenda
  • 10 mei: NKS-excursie Prattenburg en Slot Zeist
  • 17 mei: NKS-excursie Vreedenhoff, Vechtstreekmuseum en Doornburgh  
  • 17 mei: Lancering Het Buiten
  • 20 mei: Erfgoed Vertel Evenement
  • 23 mei: Symposium Over de Grens 
  • 29 mei: Uitreiking OKS-prijs en kick-off Dag van het Kasteel
  • 10 juni: Dag van het Kasteel
De blik van Ben

NKS-onderzoeker Ben Olde Meierink deelt elke nieuwsbrief zijn visie op ontwikkelingen in het erfgoedveld.

Kastelen en Expansie
 
Dit was het thema van het wetenschappelijke congres dat de zusterorganisatie van de NKS, de Deutsche Burgenvereinigung (DBV), elke twee jaar organiseert. Het congres werd van 5 tot en met 8 april van dit jaar gehouden in de Duitse stad Brandenburg an der Havel, ten zuidwesten van Berlijn. In het prachtige middeleeuwse dominicanenklooster, waar sinds kort het archeologische Landesmuseum van de deelstaat Brandenburg is gevestigd, vond het congres plaats met deelnemers uit ongeveer 10 landen. Het congres wordt altijd georganiseerd door de Wetenschappelijke Raad van de Deutsche BurgenVerein, die bestaat uit ruim 25 kastelenspecialisten, voor de helft uit Duitsland en voor de andere helft uit andere Europese landen. Zelf mag ik Nederland vertegenwoordigen en zit ik in het dagelijks bestuur van de Wetenschappelijke Raad.

Dat Brandenburg als plaats voor het congres was gekozen heeft ermee te maken dat de stad, evenals veel andere Oost-Duitse steden, ontstaan is uit een forse Slavische walburcht. Tot de hoge middeleeuwen werd een groot deel van Oost-Europa bewoond door Slavische volkeren. In de twaalfde eeuw begonnen de Duitsers met een langzame verovering en ook een kolonisatie van het gebied door middel van het aantrekken van kolonisten. Deze kwamen onder meer uit Vlaanderen, waar de naam van de landstreek Fleming ten westen van Berlijn aan herinnert. De verovering en de kolonisatie ging gepaard met de bouw van burchten en steden om de macht van de nieuwkomers te consolideren. Dit gebeurde niet alleen hier, maar ook elders in Europa. Drie lezingen waren gewijd aan de vergelijkbare ontwikkelingen in Groot-Brittannië en Ierland. Bekend is de slag van Hastings in 1066 waarbij de Normandiërs de Engelsen versloegen en vervolgens heel Engeland veroverden, waarbij ze gebruik maakten van de bekende mottekastelen, om hun macht te consolideren. Een vergelijkbare ontwikkeling vindt twee eeuwen later plaats als de Engelse koning met behulp van de bouw van grote vierkante en rechthoekige kastelen al of niet met nieuwe steden op de noordkust van Wales de Welshmen onder zijn gezag brengt. Dit stond niet op zichzelf: ook Schotland en Ierland waren in de daaropvolgende eeuwen onderwerp van Engelse expansie en wederom met de bouw van kastelen. We kunnen dit vergelijken met de verovering van Westfriesland door de Hollandse graaf Floris V, die rond Westfriesland ook vierkante burchten bouwde, waarvan kasteel Medemblik nog bestaat.

Een aantal lezingen was gewijd aan de geestelijke ridderorden die in de middeleeuwen kastelen gebruikten bij de consolidatie in het Midden-Oosten, de Griekse eilanden als Rhodos maar ook aan de Oostzee. Een geheel nieuw aspect voor mij was de lezing van onze Hongaarse collega’s over bouw van kastelen door de Turken, die zij gebruikten bij de verovering van de Balkan.

Aansluitend voerden excursies de deelnemers naar voor het congresthema interessante kastelen in Brandenburg, waaronder de zeer innovatieve Saksische grensburcht in Belzig uit ca. 1480, die men zou kunnen vergelijken met de burchten of blokhuizen die de Saksische hertogen rond 1500 bouwden in ons roerige Friesland, waar ze het landsheerlijke gezag probeerden te vestigen. Heel interessant was het bezoek aan Freyenstein op de grens met Mecklenburg waar behalve de beide kastelen ook het Archeopark Freyenstein, een openluchtmuseum van een grote geplande middeleeuwse stad inclusief burcht en voorburcht werd bezocht. Deze op een plateau gestichte stad had een geometrisch stratenpatroon van haaks op elkaar staande straten. De straten waren verhard met rechthoekig gehakte veldkeien, die men van de Romeinse vestingen aan de Limes kent, maar die in de middeleeuwen niet gebruikelijk waren. Op de rechthoekige percelen waren de huizen herkenbaar aan de grote en diepe rechthoekige stenen kelders. Van de stad weten we niets behalve dat men rond 1280 besluit deze geplande stad, ondanks de grote investeringen, op te geven ten gunste van een veel kleinere, dichtbij gelegen stad in een moerassig rivierdal, die blijkbaar beter was te verdedigen en nog steeds bestaat. Een opvolger van de stadsburcht is nog steeds aanwezig. Over twee jaar verschijnt een congresbundel waarin de lezingen van dit bijzondere kastelenthema in artikelen zijn uitgewerkt.
Dank voor uw steun!

Klooster OLV Ter Eem
Daam Fockemalaan 22
3818 KG Amersfoort
033 - 51 00 577
info@kastelen.nl | www.kastelen.nl
Copyright © 2019 Nederlandse Kastelenstichting,
All rights reserved.