17 juni 2016, 9:30 tot 17:00 - Nascholing geschiedenisdocenten UvA. Locatie: Oudemanhuispoort, Amsterdam

  

 

Wat kun je als docent doen om je leerlingen betekenisvoller te laten leren over geschiedenis? Welke docentvaardigheden kunnen je daarbij helpen?
Het is geen eenvoudige opdracht om leerlingen in te laten zien dat de vragen die historici stellen, de antwoorden die zij formuleren, evenals de bronnen die zij gebruiken, altijd tijd- en plaatsgebonden zijn. Hen daarnaast de vaardigheden en kritische houding aan te leren die nodig zijn om betrouwbare en minder betrouwbare interpretaties te onderscheiden (of zelf een goede interpretatie te construeren) is helemaal lastig. Toch zijn dit centrale doelen in Domein A van het nieuwe examenprogramma. De collectie en de geschiedenis van het Rijksmuseum bieden veel mogelijkheden voor het verwerven van dergelijke vaardigheden en inzichten.

Maar: welke vragen zou je hiertoe met leerlingen kunnen stellen? Hoe kun je hen interesseren voor datgene wat de kunstenaars in de Gouden Eeuw verbeeldden in hun werk? Waar liggen mogelijkheden voor docenten om leerlingen nieuwsgierig te maken en geschiedenis betekenisvol? Hoe zet je dit culturele erfgoed in voor het leren van historische vaardigheden en een kritische houding die nodig is om een onderscheid te maken tussen een goede historische verklaring en ‘slechts’ een mening?

 

Doceren gaat verder dan alleen het creëren van een veilig leerklimaat, het goed organiseren van de les of het geven van heldere instructies aan leerlingen over de leerstof. Hogere orde docentvaardigheden zoals effectieve en activerende werkvormen kunnen bedenken voor leerlingen, aandacht kunnen bieden aan de verschillen tussen leerlingen en leerlingen kunnen leren hoe zij het eigen leerproces kunnen verbeteren zijn nodig om de (historische) denkvaardigheden en de opvattingen van leerlingen over (historische) kennis te bevorderen. Uit onderzoek van Van de Grift en van der Wal (2010) blijkt dat deze hogere docentvaardigheden tijdens de lerarenopleiding meestal (nog) niet worden geleerd en dat deze zich ook niet automatisch ontwikkelen in de jaren voor de klas. Met gerichte trainingen hoopt het Expertisecentrum een bijdrage te leveren aan de versterking van juist deze vaardigheden.

 

Betekenisvol leren door leerlingen
Naast de hogere orde docentvaardigheden – activerend leren, differentiëren en leerstrategieën aanleren – moeten docenten geschiedenis leerlingen ook nog interesseren en motiveren voor leerstof die niet altijd aansluit bij de belevingswereld van de middelbare scholier. In deze training van het Rijksmuseum i.s.m. het Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken krijgt u verdiepende vakinhoudelijke kennis over de Gouden Eeuw in Nederland tijdens een hoorcollege door experts van het Rijksmuseum, waarbij zowel kunsthistorische, historische als beschouwelijke aspecten van die periode belicht worden aan de hand van de collectie van het Rijksmuseum. Vervolgens zullen een vakdidacticus kunstgeschiedenis en vakdidacticus geschiedenis ingaan op twee hogere orde denkvaardigheden: ‘creatief denken’ en het ‘interpretatieve karakter van historische kennis’. Daarbij geven zij aan de hand van essentiële vragen bij de kernconcepten van de Gouden Eeuw een demonstratie van de hogere docentvaardigheden die daarbij ingezet kunnen worden.

Workshops Middag
In de middag gaat u de denkvaardigheden ‘creatief denken’ en ‘historische interpretatie’ zelf toepassen in kleinere deelgroepen onder leiding van twee docenten, een vakdidactische trainer en een museumrondleider. De middagworkshops zullen betekenisvoller leren door essentiële vragen en kernconcepten eveneens als basis nemen. Daarmee gaat u met uw collega’s werkvormen ontwikkelen onder de begeleiding van bovengenoemde docenten. De uitwerkingen kunt u daarna meteen in uw eigen lespraktijk toepassen. In de middag zullen we verschillende thema’s en onderwerpen uit de collectie aanreiken waaruit u zelf een keuze kunt maken.

Gerhard Stoel (ILO)

16:00-16:30 uur                 Samenvatting en uitwisseling

Inschrijven kan tot 9 oktober via rijksmuseum.nl/studiedagen.
De kosten voor deze studiedag bedragen €100,-