Nieuwsbrief Sensomotorische integratie
 
Juli 2019
 
Hoewel ik niet meer dagelijks aan de slag ben met kinderen of volwassenen met prikkelverwerkingsproblemen, is het nog steeds een onderwerp dat mij bezig houdt. Dit keer heb ik iets geschreven over concentratie of aandacht, gebaseerd op mijn ervaringen tijdens een retraite van enkele weken.
Vervolgens aandacht voor Van Ee Buitenspeelgoed, met name voor hun grote sortering schommels en ophangmogelijkheden.
Verder twee gemakkelijk leesbare Nederlandse boeken over prikkelverwerking die zeker de moeite waard zijn. Mogelijk iets voor de zomervakantie. Ik hoop dat jullie deze informatie zinvol vinden. 
 
Een goede  zomer en veel leesplezier. 
 
Els
 
In deze nieuwsbrief:
 
 
Concentratie of aandacht

Veel kinderen met problemen met prikkelverwerking hebben moeite om zich te concentreren, om op te letten en hun aandacht bij hun werk te houden. Dat geldt trouwens niet alleen voor hen. In deze tijd vol informatie en afleiding - is het nog niet zo gemakkelijk om aandacht te houden bij wat we aan het doen zijn.
 
Misverstand
Het is een misverstand om erop te letten alle andere prikkels die niet meteen relevant zijn, buiten te sluiten. Dat heeft er toe geleid dat kinderen op school vooral stil moeten zitten en niet mogen bewegen of met iets spelen of friemelen met hun handen. Gelukkig komen we steeds meer tot het inzicht dat wiebelen en friemelen in de klas zo gek nog niet is.
Hoe wijdverbreid dit misverstand is, blijkt wel als we een gesprek voeren met iemand die voordurend zit te wiebelen of met iets in zijn handen zit te spelen. We hebben dan het idee dat diegene niet zo geïntresseerd is. Maar is dat wel zo?
Persoonlijk was ik nogal verbaasd om te ontdekken dat Tibetaanse monniken die dagelijks hele stukken tekst uit hun hoofd reciteren, daarbij vaak voortdurend ritmisch bewegen. En Tibetaanse leraren, die terwijl ze lesgeven of een gesprek voeren,  op momenten dat ze even nadenken of naar iemand luisteren ondertussen heel zachtjes mantra's reciterenen. Daarbij tellen ze die mantra's door de kralen van een ketting tussen hun duim en vingers te verplaatsen. Waarom doen zij dat? Ik kon hun verder niet op een gebrek aan concentratie of aandacht betrappen.
 
Denken of je aandacht richten en zintuiginformatie
Bij het richten en het vasthouden van aandacht speelt ons denken een belangrijke rol. Denken en het verwerken van zintuiginformatie zijn verschillende processen. Bij het concentreren of het vasthouden van aandacht richten we onze 'denkkracht' op een bepaalde gedachte of activiteit. Ook op school of op ons werk wordt er vaak van ons verwacht dat we over iets nadenken zonder verder afgeleid te zijn. Dat wil zeggen met zo min mogelijk afleidende of andere zintuiginformatie. Hoe moeilijk dat is, kunnen we ervaren als we proberen onze aandacht te richten op bijvoorbeeld onze ademhaling zoals bij veel soorten van meditatie wordt gedaan. Hoe meer we ons concentreren hoe meer last we lijken te hebben van het geluid van de buren, het aanslaan van de verwarming of een gevoel van pijn of jeuk ergens in ons lichaam. Het lijkt dat hoe meer we proberen na te denken zondere verder zintuiginformatie, hoe sneller we ook maar door de minste of geringste zintuigprikkel worden afgeleid.
 
 
Denken en concentreren met extra zintuiginformatie
In de praktijk blijkt het dat we beter kunnen nadenken en minder gauw afgeleid zijn met een bepaalde hoeveelheid zintuiginformatie. De extra zintuiginformatie lijkt een beschermende 'wal' om onze gedachten te plaatsen om ze niet af te laten dwalen. Het beschermt ons tegen andere afleidende zintuiginformatie. Enkele voorbeelden:
 
  • Iets doen
Iedereen heeft wel de ervaring dat door iets te doen, het gemakkelijker is om onze aandacht bij die activiteit te houden - tenminste als we de activiteit niet met tegenzin doen. Maar hoe meer we ons met een bepaalde activiteit verbinden, hoe aandachtiger we zijn. De zintuiginformatie door het doen van de activiteit - houdings- en bewegingsgevoel uit onze spieren en gewrichten - zorgt voor de beschermende wal om onze aandacht niet te verliezen. 
 
  • Een stukje wandelen of lopen
Een gesprek voeren of over iets nadenken is voor veel mensen gemakkelijker, als ze ondertussen een stukje kunnen lopen. Dat hoeft niet per se buiten te zijn. Ook binnen war rondlopen kan daarbij helpen. Ook hierbij zorgt de zintuiginformatie uit onze spieren en gewrichten - de propriocepieve zintuiginformatie - voor een beschermedde wal om minder afgeleid te zijn. 
 
  • Luisteren naar muziek
Het is bekend verschijnsel dat sommige pubers beter hun huiswerk kunnen maken terwijl ze naar muziek luiteren. Voor hen is de muziek dan de beschermende wal waarbij ze beter hun aandacht kunnen richten. Uit onderzoek blijkt dat of dit werkt, van de muziek, de taak en de persoon afhangt.
 
  • Iets om te friemelen in je handen
 
Ik houd zelf graag iets in mijn handen als ik nadenk of bijvoorbeeld lesgeef. Ik houd vooral van de druk van het verplaatsen van een voorwerp. Dat werkt voor mij als een soort wal voor afleidende zintuiginformatie en gedachten. Dat is vergelijkbaar met hetgeen de Tibetaanse monniken doen bij het tellen van hun mantra's. Ze geven daarbij met hun duim door middel van het verplaatsen van de kralen van hun kettingdruk op hun vingers, waarbij ze de druk over hun vingers verplaatsen. Het vootdurend verplaatsen van de druk lijkt hierbij te beschermen tegen afleidende gedachten en zintuiginformatie. Ik heb daar zelf ook wat ervaring mee opgedaan. En hoewel ik eerst dacht dat tijdens het zachtjes reciteren van een mantra met daarbij het verplaatsen van de kralen het lastig zou zijn om gericht na te denken en mijn concentratie op een bepaald onderwerp te huden, bleek dat uiteindelijk niet het geval. Vooral de druk door het verplaatsen van de kralen hielp om geconcentreerd te blijven. Het was zelfs zo dat ik merkte, dat zodra ik de ketting met de kralen losliet er meteen afleidende gedachten opkwamen. De druk van kralen van de ketting bleek voor mij duidelijk als een wal tegen afleiding te fungeren.
 
  • Op kauwgom kauwen
Veel mensen vinden het prettig om bij bepaalde activiteiten op kauwgom te kauwen. Bij het kauwen verplaatsen we ook druk in onze mond. Op school zien we veel kinderen op hun potlood of pen kauwen als ze over iets na moeten denken. Hoewel het vaak verboden wordt, helpt het ze waarschijnlijk om gericht na te denken. Waarschijnlijk is het beter om het kauwen te stimuleren - mogelijk niet op hun pen maar op kauwgom of speciale kauwsieraden. Er zijn zelfs speciale 'uiteinden' in de handel om op het uiteinde van je potlood of pen te bevestigen waarop gekauwd kan worden.
 
 
  • Wiebelen
Net zoals de Tibetaanse monniken bij het reciteren van hun teksten vaak voortdurend bewegen, vinden veel kinderen op school het ook moeilijk om stil te zitten. Sommige kinderen zijn eigenlijk voortdurend in beweging. Waarschijnlijk helpt het bewegen om hun aandacht bij hun werk te houden. Het bewegen is dan de wal die de afleiding voorkomt.        
 
 
Conclusie:
Het blijkt een misverstand dat we ons beter kunnen concentreren met zo weinig mogelijke andere zintuiginformatie. Het blijkt dat met name zintuiginformatie uit spieren en gewrichten, zoals bij bewegen en het verplaatsen van druk, kan voorkomen dat we afgeleid worden. Die zintuiginformatoie zorgt dan voor een soort  beschermende wal. Het lijkt dat die beschermende zintuiginformatie zelf vrij monotoon en automatisch moet verlopen. Het is zeker zinvol om bij concentratieproblemen te kijken naar welke extra zintuigprikkels de concentratie kunnen ondersteunen. 
 
Bovenstaande ideeën worden wetenschappelijk ondesteund door neuropsycholoog Mark Tigchelaar in zijn nieuwste boek Focus zoals te lezen is in een interview met hem in de NRC van 25 mei 2019 Alles draait om aandacht 
 
Zijn boek Focus is voor €20,00 te bestellen bij Boeken over sensomotorische integratie    
 
 
 
 
 
 
 

Van Ee Buitenspeelgoed

Naar aanleiding van de informatie op de website sensomotorische-integratie over schommels ben ik in contact gekomen met Hans van Leersum van Van Ee Buitenspeelgoed.
Naast een grote collectie voornamelijk buitenspeelgoed - speeltoestellen, trampolines, skelters en voetbaltafels - leveren ze ook een grote sortering schommels en schommelzitjes. Een aantal daarvan zijn ook geschikt voor kinderen met een handicap zoals autisme. Naast de meer reguliere zitjes leveren ze ook hangmatschommels en een soort platformschommel van het merk 'Die Schaukel' die te gebruiken zijn als therapieschommel.  
 
 
 
 
Die Schaukel therapieschommel
 
De schommels van 'Die Schaukel' kunnen ook door volwassenen of meerdere kinderen tegelijk worden gebruikt. Twee van hun modellen zijn speciaal geschikt en gekeurd voor gebruik in therapieruimten en dergelijke.
 
Daarnaast leveren ze ook schommelframes voor het ophangen van schommelzitjes, hangmatschommels en dergelijke in de tuin of speelplaats. Ze hebben met name een schommel ontwikkeld waarbij de veiligheid van de schommel het belangrijkste uitgangspunt is - de zware kwaliteit Modernplay schommel. Door de unieke verankering van de schommel is het onmogelijk dat het hout van de schommel gaat rotten. Dit zorgt voor een lange levensduur van de schommel.
Ook voor het ophangen van de schommel hebben ze een groot assortiment schommelhaken
 
Van Ee Buitenspeelgoed is een geschikt adres als u op zoek bent naar een degelijke schommel die lang meegaat en intensief gebruikt wordt. Daarnaast ook voor kinderspeelplaatsen bij scholen of dagverblijven maar ook voor schommels die gebruikt worden door volwassenen zoals in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Ze geven persoonlijk advies en hebben een eigen montagedienst.
 
 
 
 
 
 
 
 
Geluidloze schommelhaken
 
 
 
 
 
 
 
 
'Geluidloze' schommelhaken. Voor het ophangen van schommels heeft de firma Van Ee Buitenspeelgoed een groot assortiment schommelhaken. Voor het ophangen van therapieschommels zijn hun Marathonhaken echt een aanrader. Doordat de haak weinig frictie heeft blijft hij gemakkelijk in beweging. Dat is dankzij de kogellagers waardoor de haak bij het schommelen ook nog geluidloos is. Voor veel kinderen met prikkelverwerkingsstoornissen geen onbelangrijk detail.   
 
 Deze Marathonhaken zijn verkrijgbaar bij Van Ee Buitenspeelgoed. Deze firma is ook te vinden bij leveranciers.
 
 De schommelhaken zijn ook te vinden onder materiaal-, speelgoed en materiaal-, speelgoed en cadeautips en op de pagina over het ophangen van schommels en hangmatten.  
 
 
 
Zie wat je kind beweegt
 
Over bewegen, zintuigen en sensorische informatie verwerken
 
                     
 
 
 
Auteur: Suzanne Strijbosch-van Snippenberg.  Ingebonden met harde kaft, 107 pagina's, Scrivio Media, 2019.
 
Zie wat je kind beweegt is vooral een praktisch boek voor ouders van kinderen tot ongeveer zes jaar. De auteur moedigt ouders aan om vooral goed naar hun kinderen te kijken - ieder kind is anders en heeft een eigen manier van bewegen en omgaan met zintuigprikkels. Vooral bij jonge kinderen bestaat daarin een grote variatie omdat ze in een korte tijd veel leren. En niet ieder kind doet dat op dezelfde manier.
 
Het boek begint met de nadruk op het kijken naar bewegen. Dat is ook het gedrag waar we bij jonge kinderen - zeker als ze nog niet praten - het gemakkelijkste naar kunnen kijken. Maar het boek komt pas echt op gang als het over de verwerking van zintuigprikkels gaat. Er komt meer vaart in het boek vol met waardevolle adviezen op welke manier om te gaan met de verschillende manieren waarop kinderen op prikkels kunnen reageren. Het boek moedigt vooral aan om naar de eigen manier van de verwerking van zintuigprikkels van een kind te kijken en die te ondersteunen. Vooral niet te kijken of iets wel of niet goed gaat, maar naar wat een kind nodig heeft. Hoewel de prikkelverwerking centraal staat, wordt hierbij zeker ook informatie uit andere ontwikkelngsgebieden gebruikt. Dat maakt het boek geschikt voor een brede groep lezers. 
 
Door het lezen van dit boek weet je beter wat je kind 'beweegt' en hoe daarop in te spelen. Het geeft handvaten om met onbegrepen gedrag - en welke ouder heeft daar niet af en toe mee te maken - van een kind om te gaan. 
 
Het is een gemakkelijk leesbaar en toegankelijk boek. Het is overzichtelijk en duidelijk vorm gegeven en door de harde kaft valt het niet meteen uit elkaar bij herhaaldelijk doorbladeren. Mocht u zoek willen naar een therapeut met verstand van zaken bij u in de buurt dan kunt u ook kijken op de adressenlijst voor therapeuten
 
Het is vooral geschikt voor ouders van jonge kinderen zowel met als zonder prikkelverwerkingsproblemen. 

 
 
Het boek is voor €17,50 te bestellen bij Boeken over sensomotorische integratie    
 
 
 
 
 
Wiebelen en friemelen Werkboek
 
Aan het werk met je zintuigen
 
                     
 
 
 
Auteur: Monique Thoonsen. Paperback, 108 pagina's, Pica, 2019.
 
Opnieuw een boek over wiebelen en friemelen van Monique Thoonsen. Dit keer gericht op kinderen van ongeveer 6 tot 13 jaar. Een werkboek voor kinderen waar ze samen met een volwasssene mee aan de slag kunnen. Hoewel de ideeën over wiebelen en friemelen inmiddels wel bekend vond ik het een verrassend boek. Met name door de eenvoudige en praktische uitleg over de verschillende zintuigen, en de activiteiten om te doen. Ik denk dat het voor alle kinderen in de genoemde leeftijd leuk is om te doen. Het lokt uit om meteen mee aan de slag te gaan. Specifieke kennis over prikkelverwerking van de volwassenen die het samen met een kind doet is volgens mij bij dit gedeelte niet nodig. Samen met het kind doe je de benodigde kennnis op. Het is voor beiden leuk om te doen.
 
De informatie over de zintuigen beslaat ongeveer de helft van het boek. Daarna volgt er een gedeelte over prikkelverwerking en een gedeelte over wat je kunt doen om dat optimaal te laten verlopen. Ook hierbij weer duidelijk uitleg en leuke activiteiten om samen met kinderen te doen. Bij dit gedeelte is - zeker als een kind problemen heeft met  prikkelverwerking - het prettig om op een zogenaamde 'werkbegeleider' te kunnen terugvallen. Dat is iemand die tenminste basiskennis heeft over zintuiglijke prikkelverwerking. Op de adressenlijst voor therapeuten kunt u zoeken naar iemand bij u in de buurt.
 
Net zoals de vorige boeken in de Wiebelen en Friemelen serie staat het weer vol met leuke gekleurde tekeningen. Dat maakt het boek extra aantrekkelijk om mee aan de slag te gaan. Het boek is geschikt voor kinderen met maar ook voor kinderen zonder prikkelverwerkingsproblemen. Door met het werkboek aan de gang te gaan, krijgt het kind maar ook de volwassene die het samen met het kind doet, inzicht in zijn of haar manier van prikkelverwerking, en hoe daar mee om te gaan. 
 
Voor therapeuten en andere professionals die met kinderen met prikkelverwerking problemen te maken hebben, kan dit boek als ondersteuning van hun interventie worden gebruikt.
 
 
Het boek is voor €15,00 te bestellen bij Boeken over sensomotorische integratie  Korting is mogelijk bij het tegelijk bestellen van minimaal 5 boeken.  
 
 
 
Nieuwsbrief:
 
 
U krijgt deze nieuwsbrief omdat u in mijn adressenbestand voorkomt.
 
Iedereen die belangsteling heeft voor sensomotorische integratie, sensorische integratie, sensorische informatieverwerking of sensory processing kan zich voor de nieuwsbrief aanmelden via de website sensomotorische integratie.  Aanmelden.
 
Heeft u geen behoefte aan deze informatie dan kunt u zich voor deze nieuwsbrief afmelden. Uw kunt ook uw gegevens veranderen. Uitschrijven / Gegevens wijzigen
 
U kunt de nieuwsbrief ook naar andere belangstellende doorsturen.  Stuur deze email door naar een vriend
 
Deze nieuwsbrief is gemaakt met het YMLP your mailinglist provider.
 
Deze nieuwsbrief zal afhankelijk van de beschikbare wetenswaardigheden verschijnen. U kunt ook informatie voor deze nieuwsbrief insturen.  
 
 
Met vriendelijke groet
 
Els Rengenhart