DE ZEE EN DE ZANDMOTOR ALS BRON VAN INNOVATIE

UITNODIGING 27-28-29 mei 2016
SATELLIETGROEP @ FESTIVAL DESIGNKWARTIER DEN HAAG
Satellietgroep met Atelier NL, Theun Karelse, ArtScience Interfaculty, Studio Nienke Hoogvliet, Aliki van der Kruijs en De Onkruidenier.
Openingstijden: dagelijks van 11.00 tot 18.00 uur, gratis toegang.
Locatie: De Tempel, Afdeling Archeologie, Natuur- en milieueducatie van de gemeente Den Haag
Adres: Prins Hendrikplein, Den Haag
Meer: www.satellietgroep.nl | www.festivaldesignkwartier.nl

Zee en kust, fossielen en artefacten, kunst en design
Satellietgroep brengt tijdens het Festival Designkwartier de zee en de Zandmotor naar Den Haag als bron van innovatie. We tonen werken die ons laten nadenken over een veranderend kustlandschap, klimaatverandering en de rol van de mens in deze processen. In de pop-up winkel zijn producten te koop. De restauratieruimte met onderzoek naar Haagse archeologische vondsten is open voor bezoekers.
Op zondagmiddag 29 mei van 14.00 -17.00 organiseren we een bijzondere ontmoeting. De deelnemende kunstenaars en ontwerpers zijn dan aanwezig en gaan in gesprek met wetenschappers en kustkenners. Na afloop zal Satellietgroep samen met de Onkruidenier het project De Waterpionier als proeverij presenteren.
Er zijn maar beperkt plekken beschikbaar dus aanmelden voor deze zondagmiddag is noodzakelijk: satellietgroep@gmail.com
 
 
ATELIER NL
Na vijf jaar onderzoek ontwikkelt Atelier NL nu samen met Satellietgroep het eerste Zandmotor product:
het Zandmotor Waterglasservies.
 
Atelier NL is het laboratorium van designduo Lonny van Ryswyck (1978) en Nadine Sterk (1977). Beiden studeerden in 2006 af aan de Design Academy Eindhoven. Naast het bekende Kleiservies ontwikkelt Atelier NL sinds 2010 het project ZandBank en experimenteert met diverse lokale, niet-pure zandsoorten. Na vijf jaar onderzoek ontwikkelt Atelier NL nu samen met Satellietgroep het eerste product: het Zandmotor Waterglasservies. Geproduceerd met het Pleistocene zand van de Zandmotor, uit de tijd dat mammoeten leefden op de bodem waar nu de Noordzee is. Het creëren van dit nieuwe kustlandschap bracht letterlijk het oude landschap naar boven en verbindt daarmee de cultuurhistorische waarden met eigentijdse kunst- en designprojecten.
www.ateliernl.com

Glasproeven met zand van de Zandmotor, Atelier NL
 
 
THEUN KARELSE
Wat is een post-natuurlijk landschap?
Doggerland Clock (2016)
A time measuring device based on the decay of an ice-age fossil: a mammoth tusk found at the Zandmotor

 
Kunstenaar Theun Karelse was in 2014/15 op uitnodiging van Satellietgroep artist in resident op de Zandmotor. De standaard benadering van fossiele vondsten is conservering. Als je ze niet conserveert vallen ze uit elkaar door de blootstelling aan zuurstof en door de kristallisatie van de zouten in het object. De kleinere bot-fragmenten zijn van geringe wetenschappelijke waarde. Dat bracht Theun op het idee iets anders te doen met deze fragmenten, n.l. ze te activeren. Naast het activeren van de vondsten als ingrediënten in het culinair experiment 'Fossielensoep' in 2015 selecteerde Theun een specifieke vondst die hij wilde laten vervallen door het bloot te stellen aan de atmosfeer. Een slagtand van een zeer jonge mammoet vormde de perfecte kandidaat. Door de chemische samenstelling is de slagtand vrijwel niet te conserveren, een uitgelezen kans om het proces van verval te benutten. In samenwerking met glas-blazer, instrument maker Edwin Dieperink ontwikkelde Theun een zandloper waarin de slagtand tot stof uit elkaar kan vallen, als een 'doggerland-klok'. De klok benut het natuurlijk verval van het fossiel en bevraagt daarmee de standaard omgangsvormen die wij hebben met betrekking tot historische vondsten en gaat op zoek naar een andere betekenisvolle benadering.
www.fo.am
http://technoecologies.tumblr.com/
Publicatie Next Doggerland: http://tinyurl.com/ozhyqae
 
Fossiel, Theun Karelse


ELEMENTSLAB ARTSCIENCE INTERFACULTY
'Bringing preset ideas, or intellectual thoughts to the Zandmotor is often challenged by the elements'.

Victoria Douka-Doukopoulo stelde een video samen van een jaar veldonderzoek door studenten van het ElementsLab/ArtScience Interfaculty (Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten en het Koninklijk Conservatorium Den Haag) op de Zandmotor. Samen met docent kunstenaar Cocky Eek zijn studenten van het ElementsLab sinds een jaar elke maandag aan het werk op de Zandmotor. Tijdens het veldonderzoek trotseerden zij storm en kou. Soms met gasten zoals collega's van het Instruments Inventors Initiative (iii) en Kenzo Kusuda, de in Nederland woonachtig Japanse choreograaf/danser. Cocky Eek: “Looking back over working there together for a year, i feel strongly there is no wrong or right in any attempt we tried to do there. This whole period is one big exercise and the only thing is to keep on staying open, and to keep on distinguishing what works there and what not, and its one big exercise of being in the moment. The place asks us to be in relation, and the only thing that works is to be present, and to be in relation from moment to moment."
https://elementslabblog.wordpress.com

ArtScience ElementsLab: Sanddress by Aisha Ryannon Pagnes, still from video by Nina Leziac.
 
 
STUDIO NIENKE HOOGVLIET
Zeewier om de textiel industrie te verduurzamen
Titel: De SEA ME collectie

Studio Nienke Hoogvliet onderzocht hoe zeewier gebruikt kan worden om de textiel industrie te verduurzamen. Dit onderzoek laat de vele mogelijkheden van zeewier zien. Zo is er geweven met een garen gemaakt van zeewier, wat vervolgens ook is geverfd met zeewier. Van het restmateriaal van dit proces is bio-plastic gemaakt. Het onderzoek leidde tot een serie materiaalstalen en een nieuwe collectie producten, die de potentie van deze nieuwe, duurzame materialen visualiseren.
www.nienkehoogvliet.nl
 
SEA ME, Studio Nienke Hoogvliet
 
 
ALIKI VAN DER KRUIJS
‘Pluviagraphy’, een fotografische opname van regendruppels in stof. Een visuele atlas van het weer.
In ontwikkeling: 'Maregraphy'
Titel: Made by Rain

Made by Rain is een locatie gebonden registratie van regenval op stof. Het onderzoek startte nadat Aliki een serie van twaalf jaarkalenders erfde van haar grootvader. Op deze kalenders heeft hij elke dag, 12 jaar lang de weersomstandigheden genoteerd. Nederland is op alle mogelijke manieren verbonden aan water en heeft een rijke historie in het controleren van de elementen. Gefascineerd door de manier waarop haar opa het weer optekende in zijn kalenders en door de ongrijpbaarheid van een regenbui, zocht Aliki naar een manier om de regen vast te leggen. De uitkomst van het onderzoek leidde tot een zelf ontwikkelde textiele techniek genaamd ‘Pluviagraphy’,  een fotografische opname van regendruppels in stof. Middels een speciale coating die gevoelig is voor water, ontstaat er een letterlijke en gedetailleerde afdruk van de regendruppels die vallen tijdens een bui. De groeiende verzameling aan stoffen vormen samen een visuele atlas van het weer - van miezer tot moesson, van Amsterdam tot Tokyo. Elk doek is uniek en wordt voorzien van datum, coördinaten en de weer condities. Zodoende wordt niet alleen het onderzoek zelf, maar ook de grilligheid van het weer in onze tijd zorgvuldig gedocumenteerd.
www.alikivanderkruijs.com

Made by Rain, Alike van der Kruijs. Foto: Pim Leenen.
 
 
 
SATELLIETGROEP: PROJECT DE WATERPIONIER & DE ONKRUIDENIER
Satellietgroep organiseert samen met De Onkruidenier zintuigelijk onderzoek naar het fenomeen water. De zoetwaterbel, drinkwater en de zout/brak/zoet water gradiënten op de Zandmotor en in het aangrenzende duingebied Solleveld. Door plant, dier en mens wordt het nieuwe kustlandschap van de Zandmotor toegeëigend. Voor pioniers is de eerste zorg drinkwater. Op de Zandmotor is geen zichtbare vorm van zoet water aanwezig. Er zijn geen rivieren of drinkwaterkranen. Het lijkt het meest op een woestijn in zee. We gaan op zoek naar water en we bevragen in hoeverre we zelf Halotolerant kunnen worden. Halotolerant is het adaptieve vermogen van levende organismen om te overleven in omgevingscondities met een hoog zoutgehalte. Wat is de optimum en reikwijdte voor ons lichaam om zout water te tolereren?

DE ONKRUIDENIER
De Onkruidenier s een initiatief van ontwerper Jonmar van Vlijmen en landschapskunstenaar Ronald Boer. Zij stellen de ongewenste natuur centraal met de ambitie om (on)kruid weer een waardevolle betekenis te geven door nieuwe toepassingen van wilde planten voor ons dagelijks leven te presenteren. Momenteel kent Nederland ruim 4300 supermarkten waarmee de unieke situatie bestaat dat iedereen binnen een korte afstand boodschappen kan doen. Waar voorheen voedsel dichtbij of zelfs in de stad werd geplukt of verbouwd, is de toevoer van voedsel een economisch internationaal model geworden dat gebaseerd is op overdaad voor de laagste prijs. Maar de natuur dichtbij huis biedt even zo een rijkdom die we vergeten zijn. Heeft de natuur de strijd om de consument verloren?
www.onkruidenier.nl
 

Taste of the Sea, De Onkruidenier op de Zandmotor.
 


VOORAANKONDIGING PUBLIEKE EXPEDITIE ZANDMOTOR#7 OP 18 JUNI
Noteer alvast dit bijzondere evenement door Satellietgroep met iii (instrument inventors initiative), ArtScience & TodaysArt tijdens de Zomerzonnewende op de Zandmotor:
 
CINEMARE#2: CLIMATE PROOF DOOR ESTHER KOKMEIJER
Satellietgroep presenteert in de 2e pop up openlucht CineMare op de Zandmotor de premiere van het videowerk Climate Proof door kunstenaar Esther Kokmeijer. Op uitnodiging van Satellietgroep heeft Esther het Experiment Klimaatbestendigheid op de Zandmotor gerealiseerd met als onderzoeksvraag: Hoe klimaatbestendig zijn we als mens eigenlijk? Tijdens de Winterzonnewende 21/22 december 2015 is onder leiding van verschillende experts extreme kou en hitte ervaren. Het experiment is gefilmd met o.a. warmte camera en infrarood wildcamera.
Dit klimaatexperiment is onderdeel van het artistiek onderzoek ‘Because we Meet’ van Esther in China (Mondriaan Fonds), Antarctica (Sur Polar) en op de Zandmotor.
www.estherkokmeijer.nl
 
SAND SONGS - PLAYING THE ELEMENTS AT THE ZANDMOTOR
iii presenteert ‘Sands Songs - Playing the elements at the Zandmotor’ met een reeks interactieve werken, waarbij de Zandmotor als een muziekinstrument wordt bespeeld door de natuurlijke elementen en door menselijk ingrijpen. De kunstwerken van Sand Songs zijn tot stand gekomen binnen het internationale artist-in-residence programma van iii, in samenwerking met de ArtScience Interfaculty, Satellietgroep/DCR Gueststudios en TodaysArt. iii is een kunstenaarsplatform uit Den Haag wat zich richt op zelfontwikkelde instrumenten en performatieve media welke beeld, geluid, ruimte en het lichaam met elkaar verbinden.
www.iiinitiative.org/sandsongs
 
Experiment Klimaatbestendigheid op de Zandmotor, Esther Kokmeijer
 
 

ARTISTIEK ONDERZOEK NAAR DE ZANDMOTOR ALS CULTUREEL FENOMEEN
Kunstenaarscollectief Satellietgroep (Den Haag, 2006) de sociale en de ecologische invloed van zee- en kusttransities op mensen, gemeenschappen en leefomgeving, in binnen- en buitenland. De impact van menselijk handelen op de natuur is nog nooit zo groot geweest. Satellietgroep onderzoekt de Zandmotor als cultureel fenomeen. De Zandmotor is innovatief Bouwen met Natuur en Satellietgroep genereert nieuwe innovaties en verhalen, met kunst, design, wetenschap en voor publiek. Op de Zandmotor komen alle vraagstukken over klimaatverandering, zeespiegelstijging, de toekomst van kustveiligheid en de rol van de mens in deze processen samen. Satellietgroep nodigt kunstenaars en ontwerpers uit om samen met het collectief en het netwerk van experts en locals op de Zandmotor onderzoek te doen, te experimenteren en nieuwe inzichten en werken te ontwikkelen. De resultaten worden tijdens Publieke Expedities op de Zandmotor gedeeld. Artist in residents op de Zandmotor sinds 2014: Zoro Feigl, Theun Karelse, Josje Hattink, Berndnaut Smilde,  Sarah Cameron Sunde (USA), Laboratorium voor Microklimaten (Annechien Meier en Gert-Jan Gerlach) en Esther Kokmeijer.   

De Zandmotor ligt ten zuiden van Den Haag. Als een efemeer Land Art project is de Zandmotor in 2011 gebouwd met 21,5 miljoen m3 zand van de bodem van de Noordzee om te veranderen en zelfs op te lossen in zee, strand en duin rond 2031. Het is een openbaar toegankelijk wetenschappelijk onderzoeksterrein om nieuwe kennis te genereren voor de toekomstige kustbescherming, genaamd Bouwen met de Natuur.
www.zandmotor.nl
 
 
CONNECTING TO YOU!
Satellietgroep ziet de Zandmotor als generator voor nieuwe innovaties. Daarom zijn we op zoek naar kunstenaars en ontwerpers die zich verhouden tot natuur-en klimaatgeëngageerde kunst en design, waarin de intersectie met cultuur/wetenschappelijk onderzoek wordt belicht. De veranderende leefomgeving vraagt om nieuwe benaderingen die onze perceptie prikkelt en een nieuwe relatie tot het kustgebied bevraagt.
Deel je onderzoek, ideeën, werken, producten en interventies die ons laten nadenken over een veranderend kustlandschap, klimaatverandering en de invloed van de mens in deze processen.  
Kom langs in de Tempel tijdens het Festival Designkwartier of leg contact met ons via satellietgroep@gmail.com.
 

 
Met dank aan alle kunstenaars en ontwerpers, experts, fondsen en opdrachtgevers, het Festival Designkwartier, de medewerkers van De Tempel en de gemeente Den Haag.
Artists collective Satellietgroep (The Hague, 2006) explores through arts the social and ecological impact of the sea and coastal transitions on cities, people, communities and environments, and vice versa the influence of mankind on coastal transitions and climate change in The Netherlands and abroad. Our aim is to enhance public and professional awareness. Satellietgroep hosts artists in residents for artistic fieldwork, connect with locals and experts and develop new concepts and works that reflect the resilience of coexistence of man and water, in past, present and future.
Long term projects are 'Badgast' - artist in residency program at The Hague/Scheveningen (2009-2014), 'Now Wakes The Sea', the international exchange residency program in collaboration with international cultural partners (since 2012 in Turkey, Moldova, Georgia, Lithuania, Russia, USA, UK).
Since 2014 Satellietgroep develops the first artistic research on the Zandmotor, the newest innovation on coastal protection called Building with Nature. In these programs artist in residencies are used as a research method to enable artists and scientists to do fieldwork and to work on site with local partners, coastal communities and experts in order to map out and research the current status of coastal transitions and to generate new narratives and perspectives. The programs function as an alternative source for collecting. New concepts and works are developed that we connect and contextualize with existing works for public events like traveling film festivals, exhibitions, workshops and presentations at expert conferences. Artist in residents are invited to critically explore and visualize the zones of coexistence of man and water and reveal different perspectives. By interconnecting coastal communities, arts and science we share local knowledge on global level to gain sustainable insights on coastal transitions that transcend local and national issues.
 
You can also contribute to the activities of Satellietgroep! Spread the word or invite us for a presentation, research, collaboration or exchange project. Satellietgroep works also on commissions. Feel free to contact us at satellietgroep@gmail.com or browse our website www.satellietgroep.nl for ideas. 

Looking forward to meet you!
Jacqueline Heerema, Ronald Boer & Francois Lombarts, the curatorial team of Satellietgroep.