Een mooie vraag voor een socratisch gesprek. Een eenvoudige vraag ook, zo op het eerste oog. Maar wanneer je erover in gesprek gaat, bedenkt in welke concrete situatie je vrijheid hebt ervaren – of juist niet – en bespreekt hoe je die ervaring in woorden kunt uitdrukken, dan zit je voor dat je het weet een heel diner ‘pensant’.
Uitzonderlijk nieuwsgierig ben ik dan ook naar het ‘Orakel op de Dam’, een kunstwerk dat de vrijheid bevraagt, aldus maker Joep van Lieshout. Iedereen mag zijn in vrijheid ingetypte hoogstpersoonlijke berichten via sms insturen. Over de hoofden op de Dam zullen glasheldere boodschappen klinken, rake wijsheid of ongecensureerde zotteklap te horen zijn en raadselachtige orakeltaal uitgestrooid worden.
De begrenzing die vrijheid vraagt om in vrijheid te kunnen leven is een spanningsveld dat steeds urgenter lijkt te worden. Een weerklank van het schone, het ware en het goede in de vorm van een orakel over vrijheid: ik kan niet wachten! Ik krijg overigens de indruk dat de wachtrij waar ik in sta van geringe lengte is.
Voor van alles en nog wat willen mensen wel in de rij staan.
Naar je werk gaan is een dagelijkse wachtrij wel waard. Of is het de tijdelijke bevrijding van verantwoordelijkheid, eindelijk even alleen in de file te staan, waar je opkijkend onverwacht in een kortstondige flirt terecht kunt komen?
Het zoemen rond de uitverkoop om dat felbegeerde – nu spotgoedkope – paar schoenen te kopen dat slechts een flauwe afspiegeling is van de enorme keuze op de vrije markt.
Het contact met die ene spreker op het congres die zo goed verwoordde hoe hij zijn wereldbeeld een doel zag worden in leven en werk van anderen.
De stapels regels en wetten die ons vertellen hoe we ons leven behoren te leven: ik moet ze nodig aan mijn 'to do lijstje' toevoegen, anders zit ik temee gevangen in een web van onwetendheid en overtreed ik in onnozelheid de mij opgelegde vrijheidsbeperkingen.
Gelukkig heb ik een nieuwe hobby die mij alle wachtrijen doet vergeten: orakelen. Ik hoef slechts de woorden in de juiste volgorde te zetten om een idee in het zonlicht te plaatsen. De ultieme vrijheid aan de auteur, dacht ik, totdat ik begreep dat ook voor moderne orakels regels gelden.
Ik moet nog veel oefenen voordat de vrijheid van volk en vaderland in een passend orakel over je scherm rolt. Dat orakel zou in ieder geval een antwoord moeten geven op de vraag: wordt het tijd om de Bevrijdingsdag om te dopen tot Dag van de Vrijheid?
Jip's venster op de wereld
