Met een argeloze update, meestal ’voor de veiligheid‘ lever je makkelijk weer wat privacy in. Wiens veiligheid in het geding is bij de commerciële exploitaties, blijft meestal een raadsel. Moet je echt je lokatie vrijgeven om je apps te kunnen gebruiken? Een hinderlijke pop-up blijft me vragen om de plaatsbepaling in te schakelen. Misschien ook om me eraan te herinneren dat ik een muurbloempje ben in het grootse en meeslepende datadansfestijn. Niemand die je in het feestgedruis vraagt … En de locatie die ik ooit handmatig had uitgezet, staat ’gewoon‘ weer aan, zoals de lichten van mijn auto na elk bezoek aan de garage standaard uitstaan: over veiligheid gesproken.
Om het maar niet te hebben over al die meelurkers die meekijken op je fotorol of anderszins ongevraagd contact zoeken. Ik weet het, ik moet instagram niet meer openen om te voorkomen dat facebook en 168 naamloze servers meekijken waar ik halt hou in de eindeloze rij. Domeinen als firebaseremoteconfig_googleapis_com en amp-api-edg_apps_apple_com die via diverse apps mijn telefoon contacteren. Je wilt niet weten hoeveel partijen legitiem meekijken op je computer als je met de wind in de rug over het internet surft. Soms werk ik me door de lijst met schuifjes om alle knoppen bij ’legitiem belang’, die standaard aanstaan, uit te zetten. Ik ben op mijn hoede op plekken waar je vooral commercieel belang verwacht.
En het is soms legitiem, in de betekenis van een wettelijk kader, waar megatechbedrijven zich dan weer niet aan houden. Maar is het algemeen belang - toch een belangrijke overheidstaak - ermee gediend?
Dat mijn bankapp alleen te openen is met een extra controle kan ik nog wel begrijpen, maar dat ik bij een overboeking van een bedrag met vier cijfers voor de komma moet mededelen wat het doel is, vind ik wel een eigenaardige taakopvatting van mijn bank. Vooral omdat ’geld overmaken naar mezelf‘ geen keuzeoptie is, wat toch met een bedrijf niet zo’n vreemde gang van zaken is. De limiet voor objectieve beoordeling van mogelijk verdachte transacties ligt nu nog bij € 10.000, dat zijn toch echt vijf cijfers. Maar de overheid laat de bank ruimte om zelf te bepalen wat in het kader van witwasactiviteiten verdacht lijkt. En om boetes te voorkomen, kun je als bank maar beter alles uit de kast halen en alle burgers scherp in de gaten houden. Dat leidt dan weer lekker af van degenen die louche zaken te verbergen hebben tussen al die transacties. Het is deels van overheidswege bepaald. En met voorgenomen verlagingen van de grens van wat verdacht is, schuift diezelfde overheid ook het enige publieke betaalmiddel (contant geld) het verdachtenbankje in. Terwijl ik er niet op zit te wachten dat een bank mijn huishoudboekje tracht te beheren of supermarkten mijn boodschappenlijstje vullen: die zaken maken contant betalen aantrekkelijk voor mij. Lekker anoniem! Maar in Nederland heerst het gemak. Zo sterk dat een campingbaas over de grens zich al vóór betaling begon te verontschuldigen dat ik niet met een kaart kon afrekenen.
Het is bekend dat de omgang met de cookiewetgeving en het cameratoezicht zijn verworden tot mededelingen dat je gegevens of je snuit worden gebruikt ’binnen de legitieme ruimte‘. In de wetenschap dat je geen tijd hebt om het allemaal te lezen, laat staan tegen te stribbelen. Dus je weet niet waar je ja tegen zegt als je snel op een button klikt om met groot gemak je informatie of boodschappen binnen te halen. De overheid is altijd medeplichtig. Zelfs als je denkt dat je ja zegt tegen een partner, is het eigenlijk vooral de overheid die je belooft wettelijke rechten en plichten aan te gaan. Welke eisen de wet stelt aan die huwelijkse staat, laten de meesten uit romantische overwegingen liefst onbenoemd.