Maden bij konijnen
In warme periodes kunnen konijnen getroffen worden door een infectie met maden (ook wel myasis genoemd). Dit zijn larven van vliegen die eitjes leggen op het konijn. Uit deze eitjes komen na enkele uren tot dagen larven. Deze vliegenlarve of made gebruikt vervolgens de huid en het onderliggende weefsel van het konijn als voedingsbron, waardoor ernstige wonden kunnen ontstaan. Het konijn kan als gevolg van de pijn en secundaire infecties die door deze wonden ontstaan, binnen enkele dagen komen te overlijden
Voorkomen
Een infectie met maden wordt vooral gezien in warme periodes, waardoor er veel vliegen aanwezig zijn. Binnen en buiten kunnen konijnen in aanraking komen met vliegen en kunnen dus getroffen worden door een besmetting met maden.
Symptomen
Een infectie met maden wordt voorafgegaan door een vlieg die eitjes legt op het konijn. De eitjes zijn met het blote oog zichtbaar, maar worden zelden waargenomen omdat de eitjes klein zijn en vaak diep in de vacht liggen. De maden die uit deze eitjes ontstaan, zijn meestal wit tot gelig van kleur en enkele millimeters tot één centimeter groot. Ze worden meestal gezien in de regio van de staart en de liezen van het konijn, maar bij ernstige infecties kunnen de maden zich ook verder uitbreiden. Soms begint de infectie in het gebied van een wond of natte plek op de huid, bijvoorbeeld door urine of diarree. Een konijn met overgewicht kan zich bijvoorbeeld onvoldoende aan de achterzijde wassen, waardoor de achterhand met urine of ontlasting vervuild kan raken. Diarree kan onder andere ontstaan door verkeerde voeding. Een vieze achterhand kan ook ontstaan als het hok van het konijn onvoldoende schoongemaakt wordt. Daarnaast worden vliegen aangetrokken door de geur van urine en ontlasting. Maden kunnen zich echter ook op gezonde huid nestelen.
Op plaatsen waar maden zitten, wordt vaak een natte of kale, soms rode plek in de vacht waargenomen. Deze plaatsen zijn pijnlijk en geven soms ook jeuk. Bij ernstige infecties kan de huid loslaten, waardoor het onderliggende weefsel zichtbaar wordt. Een konijn met een infectie met maden kan zich vanwege de pijn en ontsteking terugtrekken of stil blijven zitten in zijn hok en stoppen met eten. Soms zijn dit de enige symptomen die het konijn vertoont en worden de maden pas gevonden bij (uitgebreid) nader onderzoek van het konijn thuis of door een dierenarts.
Behandeling
De behandeling van een konijn met maden is afhankelijk van de ernst van de infectie. Indien er slechts enkele maden aanwezig zijn, ze nog weinig schade aan de huid en het onderliggende weefsel toegebracht hebben en het konijn geen ziekteverschijnselen vertoont, kan een eigenaar thuis zelf de maden van het konijn verwijderen, bijvoorbeeld door het konijn te kammen of te wassen. Bij het wassen van konijnen moet gewaakt worden voor onderkoeling door geen gebruik te maken van koud water, het konijn droog te wrijven en pas weer buiten te zetten als de vacht volledig opgedroogd is. Daarnaast moeten voorzorgsmaatregelen getroffen worden om een nieuwe besmetting met maden te voorkomen, zie ook hieronder.
Indien er veel maden aanwezig zijn, of als het konijn ziekteverschijnselen vertoont, is aan te raden om met spoed een afspraak met een dierenarts te maken. Een dierenarts zal, afhankelijk van de algemene toestand van het konijn, hem of haar onder narcose kunnen brengen, de aangetaste vacht wegscheren, de maden met anti-parasitaire middelen proberen te doden en deze van het konijn gaan verwijderen. Daarnaast moeten de wonden schoongemaakt en ontsmet worden en het eventuele dode weefsel moet verwijderd worden. Ook krijgt het konijn pijnstillers, antibiotica (in verband met secundaire bacteriële infecties) en wondzalf of spray toegediend. Een konijn dat niet of te weinig eet, moet worden gedwangvoerd. Soms is zelfs een opname nodig met intensieve verzorging, waaronder het geven van infuus en het voorzien van een warme omgeving. Als er sprake is van losgelaten huid, kan dit vaak niet gehecht worden en zal de huid geleidelijk aan weer terug moeten groeien (zogenaamde secundaire genezing). Dit neemt vaak meerdere weken in beslag. De prognose van een dergelijke besmetting met maden is redelijk, mits het konijn goed blijft eten en intensieve verzorging krijgt.
Als de beschadigingen van de huid en het onderliggende weefsel echter uitgebreid is of het konijn vertoont ernstige ziekteverschijnselen, waaronder onderkoeling en shock is de prognose gereserveerd tot slecht. In sommige gevallen wordt daarom, uiteraard in overleg met de eigenaar van het konijn, besloten tot euthanasie.
Preventie
De beste manier om een infectie met maden te voorkomen, is om te zorgen dat het konijn niet in aanraking met vliegen kan komen. Dit kan onder andere door het hok te voorzien van vliegengaas, maar ook door het konijn te behandelen met een spray die vliegen afweert. Uiteraard moet deze spray wel veilig zijn voor het konijn. Een goed voorbeeld is de Nomyiasis® spray. Daarnaast is aan te raden om in warme periodes konijnen meerdere keren per dag te controleren op natte plekken, wonden en de aanwezigheid van eitjes of maden. Ook moeten natte plekken, evenals ontlasting, in het hok van een konijn in warme periodes dagelijks verwijderd en schoongemaakt worden. Indien er sprake is van natte plekken op het konijn als gevolg van urine of diarree is het advies om het konijn schoon te maken en door een dierenarts na te laten kijken om de oorzaak van deze plekken te achterhalen en te behandelen.