Nieuwsbrief nr. 123
 
Oktober 2020
 
Beste ,
 
En dan is oktober aangebroken. De wijnmaand, zaaimaand, ossenmaand of aarzelmaand. Aarzelmaand? Waar komt dat vandaan? Aarzelen in de oude betekenis is 'in de richting die de aars aangeeft, achteruitgaan'. Ossenmaand spreekt voor zich, in oktober vette men de voorraadschuren op door te slachten, en wijnmaand omdat in oktober de druiven worden geoogst.
 
 
In deze nieuwsbrief aandacht voor de tamme en wilde kastanje. Verder de agenda want er vinden nog steeds activiteiten plaats. In de buitenlucht op excursie, bij houtvuur coronaproof koken, het kan allemaal bij Op een Blaadje. 

 
Recept
 
Als je nu op zoek gaat naar vlierbessen zal het je opvallen dat de droogte ze geen goed heeft gedaan. De bessen zijn aan het indrogen aan de takken en er zijn veel groene bessen bij. Die kun je niet gebruiken want zij bevatten teveel sambunigrine. Dieren die er teveel van binnenkrijgen gaan ervan aan de diarree. Wij kunnen buikpijn krijgen. Maar eenmaal verhit kun je er kappertjes van maken. Dit eet je in beperkte mate en zo is het goed te verdragen. Ik vond een hele leuke site en waarom het wiel uitvinden als iemand anders dat al veel beter heeft gedaan? Dus verwijs ik je graag door naar de blogspot van Tamara. Klik hier voor een heel leuk recept. Veel plezier, geniet van je wandeling en het plukken van de vlier. Neem nooit meer mee dan je voor een eigen flesje gebruikt zodat de vogels en insecten ook nog kunnen snoepen. Zij moeten er van leven tenslotte. Als de link niet werkt even zelf plakken: 
 
 
Kastanje
 door Ilse Meelberghs
 
Het precieze begin van mijn vriendschap met kastanje - Mama’s boom in de gezinsmond -  herinner  ik me niet. Het was ergens nadat iemand me op een bijzonder stukje Turfkoelen wees. En het moet zijn geweest voordat een paar jaar geleden twee suïcides me hevig raakten. Jongeren zo oud als mijn eigen kinderen die uit het leven stapten. Wandelingen langs boom hielpen me het een plaats geven. Ik legde boom’s kastanjes op het graf. Had veel liever met hem langs boom gelopen, met ruimte voor een gesprek over wat het leven zo moeilijk maakte of naar 113 verwezen.

Boom viel me indertijd op door haar vorm. Draak. Boom is een bijzondere mix van oud en nieuw, tegelijkertijd man en vrouw. Ik herken de soort omdat ik imker was. Als imker scan je de omgeving om te zien of er genoeg eten is voor je bijen is. Bomenkennis is daarbij belangrijk want bloeiende oude bomen zijn mega-voedselleveranciers. Raar weetje tussendoor: voor bijen verteert het stuifmeel van de tamme kastanje makkelijker dan het stuifmeel van klaver. 
 

Uit mijn jeugd ken ik het verschil tussen tamme en wilde kastanjes. We hebben van die eerste, de tamme, vaker al struinend en kletsend gegeten. De ene keer lekker, de ander keer niet. Dat krijg je met uit het wild eten. Geen smaakgarantie. Wel altijd verrassend. Ik heb deze maand weer genoten van het prachtige contrast tussen de stekelige bolster en het gladde vel van de kastanjes. Ik heb geglimlacht om mensen die echt niet weten hoe je kastanjes uit de bolster krijgt, dat online opbiechten en geholpen worden door mensen met duidelijk veel ervaring met kastanjes rapen.

En tot slot, bij ons eetclubje gebruikten we tamme kastanje als basis voor de pesto. Samen met de gebakken reuzenbovist een echt wild maaltje.
 
 
Geneeskrachtige planten
 
In deze nieuwsbrief neem ik je mee naar het rijk der geneeskrachtige planten. Dit keer aandacht voor Sambucus nigra.
 
 
Sambucus nigra - Gewone Vlier

Muskuskruidfamilie (Adoxaceae) (vroeger ingedeeld onder de Kamperfoeliefamilie).
 
De Vlier heeft in het menselijk bestaan van de oudste tijden af een rol gespeeld. Reeds in de nederzettingen van het Steentijdperk in Zwitserland en Italië vindt men resten van de Vlierstruik. Ook is bekend dat de Grieken en Romeinen de Vlier als geneesmiddel gebruikten. Onze voorouders in West-Europa plantten de Vlier in de omgeving van hun woningen om de goede geesten aan te trekken en de boze te bezweren. 'Een voor de staldeur geplante Vlier beschermt het vee tegen tovenarij' is een oud boerengezegde en anderen zeggen: 'Voor de Vlier moet men zijn hoed afnemen'. Kinderen snijden uit het zachte, met merg gevulde hout, fluitjes maar ouderen ondervinden de sterke geur van de plant meer als braakwekkend dan als aangenaam.
Hoe het ook zij, vooral de gedroogde bloemen werden veel in de vorm van thee gebruikt als zweetdrijvend middel na kouvatten, al kan men een directe oorzaak voor deze werking moeilijk aanwijzen. Een merkwaardige oude toepassing is nog dat men de gedroogde bloemen tussen de appelen legt om deze langer goed te houden.
 
Werkzame bestanddelen: glycoside, alkaloïde, looistof, slijm, vluchtige olie, vitamine C, kleurstoffen, kaliumnitraat.
 
Eigenschappen: bloedzuiverend, laxerend, urinedrijvend, verzachtend, zweetdrijvend.
 
Aambeien, abces, blaasontsteking, insektenbeet, neusbloeding, strontje, verbranding, voorjaarskuur.
 
Agenda
 
Heel voorzichtig is er weer een agenda. Inmiddels heb ik weer workshops gegeven, kooklessen, wildplukwandelingen en lezingen. Alles volgens de laatste richtlijnen van het RIVM, met duidelijke instructies, handhygiëne en AVG protocollen voor registratie.
Wil je ook weer eens iets moois doen buiten in de natuur of in de keuken dan is een telefoontje of een mail voldoende. Samen komen we tot een mooi programma en een passende prijs. Dat kan in een groepje maar ook alleen. Klik hier en stuur een mail of bel: 06-46022065. Graag tot ziens.

 
Marianne Janssen-Willems
Voedingsdeskundige
Natuurgeneeskundige
Tussen de Bruggen 14 - 6063 NA Vlodrop
0475 527561 - 06 46022065
 
 
 
Foto's zijn eigendom van Marianne Janssen-Willems (tenzij anders vermeld)
Copyright - niets uit deze nieuwsbrief mag zonder toestemming worden overgenomen.