Deze nieuwsbrief is geheel gewijd aan de gebeurtenissen in Nicaragua. In de Nederlandse media wordt er niet heel veel aandacht aan besteed. DOS doet een poging u bij te praten, al is de situatie erg ingewikkeld en is het ondoenlijk om compleet te zijn.
Uitbarsting
Op 19 april sluiten studenten en de bevolking zich aan bij protesten die de dag ervoor ingezet waren door gepensioneerden, naar aanleiding van de aankondiging dat de pensioenen gekort zouden worden. Een protesterende oudere werd hierbij fysiek aangevallen door een pro-regeringsgroep. Dit alles vormde de druppel, de al langere broeiende onvrede kwam tot uiting. Economisch ging het redelijk goed met Nicaragua, maar de democratie werd steeds meer uitgehold: geen vrijheid van meningsuiting, geen onafhankelijke rechtspraak, het oppakken van mensen door de politie zonder arrestatiebevel en veel nepotisme. Kleine uitingen van protest werden direct de kop ingedrukt. Er heerste veel angst bij de bevolking. Door de acties van studenten overwonnen velen deze angst.
Tussen 19 april en 30 mei zijn er meerdere lokale en nationale protestmarsen, worden universiteiten bezet, is er eerst een algehele staking in León en daarna in het hele land. In de steden zijn wegversperringen om de inwoners te beschermen tegen aanvallen van regeringsgezinden.
Foto's: La Prensa
Moederdag 30 mei
Tot 30 mei verlopen de protestmarsen vreedzaam. Wel zijn er doden gevallen onder de studenten en jongeren die bij de universiteitsbezettingen of bij de wegversperringen betrokken waren. 30 mei is moederdag in Nicaragua, ter ondersteuning van de moeders van deze overledenen vond er een grote protestmars plaats in Managua. Ook deze leek zonder problemen te verlopen, maar aan het eind van de mars kwam er toch een aanval door de politie en paratroepen, wat weer tot meerdere doden heeft geleid.
Als reactie hierop hebben de bischoppen aangegeven niet verder te gaan met de dialoog zolang het geweld niet stopt. Er zijn een paar pogingen gedaan om de dialoog opnieuw op te starten, maar vervolgens nam de repressie toe, en werd de dialoog weer gestopt. De werkgroepen vergaderen wel, maar meestal zonder overheidsvertegenwoordiging.
Ondertussen is er een commissie van de mensenrechtenorganisatie CIDH van de Organisatie van Amerikaanse Staten in Nicaragua geweest, die op 21 juni het verslag heeft gepresenteerd. Hierin geven ze aan dat het overgrote deel van het geweld uitgeoefend is door de overheid (politie en door politie/regering aangestuurde, bewapende jongeren). Ook Amnesty International kwam met een vernietigend rapport. Ortega heeft beide rapporten integraal verworpen.
In het hele land zijn nu wegblokkades, ook op de grote doorgaande wegen, zoals bij Juigalpa, op de weg van Managua naar Rama of San Carlos. Vrachtwagens worden sporadisch doorgelaten. De aanvoer van levensmiddelen stagneert. In onze zusterstad La Libertad is het relatief rustig, er zijn een paar demonstraties geweest. De sfeer is wel erg gespannen. La Libertad uit gaan is moeilijk door de wegversperringen bij Juigalpa. Steden als Masaya, León en wijken in Managua zijn hermetisch afgesloten via strategische afzettingen.
Barricade in Monimbó. La Prensa/AFP/Inti Ocón
In het begin leek Ortega overdonderd door de massale protesten in het hele land, maar inmiddels heeft hij zijn ‘troepen’ georganiseerd. De repressie is enorm en over vervroegde verkiezingen (in maart 2019 ipv eind 2021) of democratische hervormingen valt niet te praten. Zijn versie is dat de doden veroorzaakt zijn door rechtse delinquenten, gefinancierd door de VS
Historische data
Halverwege juni wordt de repressie flink opgevoerd, in verschillende steden worden de barricades verwijderd door politie en paratroepen: operatie ‘limpieza’ (letterlijk schoonmaak). En dit terwijl men dacht dat Ortega zich coulanter zou opstellen, omdat er nu meerdere internationale afvaardigingen in het land zijn: van de hoge commissaris voor de mensen-rechten van de VN, een permanente commissie van de CIDH, en vanaf begin juli ook een groep van onafhankelijke experts (de GIEI) die gaan onderzoeken wie er verantwoordelijk is voor elk van de doden.
In de inheemse wijk Monimbó, Masaya, blijft de bevolking zich verdedigen, er vallen meerdere doden. Hetzelfde in Sutiaba/León. In Diriamba vluchtte een groep demostranten de kerk in, maar werden vervolgens omsingeld door paramilitairen. Een afvaardiging van de katholieke kerk die wilde bemiddelen werd uitgescholden en geslagen.
Men denkt dat de toename van het geweld te maken heeft met een aantal voor de Sandinisten belangrijke data in juni en juli, zoals de repliegue naar Masaya/Monimbó, een tactische terugtrekking van de guerrilleros in de strijd tegen Somoza, dit wordt iedere jaar herdacht, met aanwezigheid van Ortega, de bevrijding van León op 17 juli en natuurlijk de eindoverwinning op 19 juli.
Naar aanleiding van de oproep van de Alianza Cívica hebben er op 12 juli
in verschillende steden protestmarsen plaatsgevonden en op 13 juli is
er massaal gehoor gegeven aan de oproep tot algehele staking.
Op dezelfde 13de juli kondigde Rosario Murillo aan dat de repliegue naar Masaya de volgende dag zou gaan plaatsvinden. In de middag vertrok een stoet auto’s en bussen uit Managua. In eerdere jaren hield Ortega zijn toespraak in Monimbó, dit jaar deed hij dat bij het politie-bureau in het centrum. Terwijl hij sprak over vrede vond ongeveer op hetzelfde moment een aanval plaats op de studenten die een faculteit van de UNAN-universiteit in Managua bezet hielden. De studenten zijn een nabijgelegen kerk ingevlucht, waarna ze omringd werden door de paratroepen. Na bemiddeling door de OAS en de kerk zijn ze uiteindelijk overgebracht naar de kathedraal. Bij deze aanval zijn twee studenten omgekomen, en dat terwijl de studenten in gesprek waren met bemiddelaars van beide kanten om de bezetting te beëindigen.
Die vrijdagochtend is na overleg besloten de wegblokkades bij Juigalpa op te heffen, onder de voorwaarde dat er geen represailles zouden plaatsvinden en dat andere blokkades met rust zouden worden gelaten. Hier heeft de regering zich niet aangehouden, de paratroepen konden nu oprukken naar San Pedro de Lóvago en Santo Tomás waar de versperringen met veel geweld verwijderd zijn. Dit zijn twee buurgemeenten van La Libertad. Op verschillende plekken ging het er het afgelopen weekend heftig aan toe: in dorpen in Carazo en rondom Masaya, als Niquinohomo, Diriomo en Catarina en in Masaya zelf.
Internationale druk
De VS hadden eind december 2017 al de voorzitter van de Kiesraad, Roberto Rivas, op de Global Magnitsky-lijst gezet vanwege corruptie. Rivas wordt in Nicaragua beschouwd als de man die verkiezingsfraude heeft mogelijk gemaakt, ten gunste van Ortega. Sinds 5 juli heeft Nicaragua de twijfelachtige eer het enige land te zijn van de 16 met meer dan 1 naam op de Magnitsky-lijst. Drie Nicaraguanen zijn toegevoegd, waaronder het hoofd van de Nationale Politie (en schoonfamilie van Ortega-Murillo). Hun bankrekeningen zijn bevroren, transacties zowel binnenlands als buitenlands worden geblokkeerd en visa ingetrokken.
Internationaal wordt de druk opgevoerd. Op de algemene vergadering van de OAS op 11 juli hebben bijna alle aangesloten landen het geweld afgekeurd. Human Rights Watch en Amnesty International hebben rapporten gepubliceerd met felle kritiek op het handelen van Ortega en Murillo.
Nationaal daarentegen is er weinig beweging: Ortega bindt niet in, in tegendeel, en in een toespraak heeft hij onlangs gezegd dat er geen vervroegde verkiezingen komen. Hij eist dat alle barricades verwijderd worden. De studenten en de Alianza Cívica zeggen op hun beurt dat het geweld eerst moet stoppen voor ze de barricades verwijderen en eisen het vertrek van de familie Ortega. Het trieste saldo na bijna drie maanden protest is meer dan 300 doden (veelal jongeren, ook minderjarigen en een aantal politieagenten), vele gewonden en vermisten.
