Water geven
Nu het al drie jaar zo warm en droog is dat zelfs water schaars begint te worden is het misschien een idee om planten te kiezen die beter tegen warme droge omstandigheden kunnen. Wij geven in onze tuin nooit water. Alle planten in onze borders doen het prima zonder extra water. Hier moet ik eerlijksheidshalve bij vermelden dat we bijzonder goede diep doorlatende, opdrachtige grond hebben en dat de borders tussen onze verkoopbedden wel eens wat meekrijgen van de beregenng. De prairie doet het volledig zonder water uitstekend.
Bijkomend voordeel is dat ook onkruid beter beheersbaar is en minder kiemt als de bovenlaag van de grond droog blijft. Een mooie term in dit verband is 'water harvesting'. Je ziet in olijfboomgaarden bijvoorbeeld dat de grond met een cultivator wordt bewerkt. Dit wordt gedaan om het vocht vast te houden. Door de grond te bewerken worden de capillairen verstoord en komt het vocht uit de ondergrond niet aan de oppervlakte waar het zou verdampen. Je kunt dit in je tuin nabootsen door af en toe, en zeker na een regenbui de grond oppervlakkig los te maken met een schoffel of cultivator. Het lijkt tegenstrijdig want je grond ziet er daarna droog uit maar onder dat droge losse laagje wordt het vocht vastgehouden.
Bovendien hebben wij op onze geliefde Biodynamische tuinbouwschool een oude wijsheid geleerd: "Schoffelen is bemesten." Door de grond te bewerken komt er meer zuurstof in de grond. Dit stimuleert het bodemleven waardoor er meer voor planten opneembare voedingsstoffen vrij komen.
Plus, 250 van de ongeveer 360 in Nederland voorkomende bijensoorten maken bodemnesten. De meeste daarvan hebben baat bij losse, kale grond. Na het nestelen wordt de ingang afgesloten en ze zitten diep genoeg om een oppervlakkige bewerking te verdragen.
Op klei en leemgrond zorgt beregening ervoor dat de grond wordt 'dichtgeslagen'. Je weet nu waarom dat niet zo gunstig is. Al is het maar om te voorkomen dat je alweer moet schoffelen.
Je tuin besproeien is voor ons een gruwel. Gelukkig verdraagt onze tuin het prima zonder en schoffelen we graag.
Op zandgrond is tuinieren zonder water misschien minder succesvol. Gebruik van gesteentemeel en compost kan er voor zorgen dat zandgrond beter vocht en voedingsstoffen vasthoudt. Ook het mulchen van je grond met organisch materiaal kan helpen. Mediterrane en ook priarieplanten zijn echter geen grote liefhebbers van verterend organisch materiaal aan hun voeten.
Mocht je toch moeten beregenen doe dit dan niet dagelijks maar met zo groot mogelijke intervallen. Geef liever een keer in de maand langdurig water dan dagelijks. Als je elke dag een beetje water geeft blijft dit water aan de oppervlakte. De planten wortels blijven dan ook aan de oppervlakte, ze worden niet gestimuleerd dieper te gaan op zoek naar water. Je planten worden daardoor juist droogtegevoeliger.
Op vochtige klei kunnen Hydrangea het nog prima doen, maar ik zag vorige zomer foto's van Hydrangea die met natte lappen tegen de zon werden beschermd. Het is al geen gezicht als je je tropische planten in de winter moet inpakken, ingepakte planten in de zomer is een nieuw fenomeen. Moet je dergelijke vochtminnende planten wel in je tuin willen op zandgrond?
Zelfs onze lavendels lieten ook dit jaar door de droogte minder herbloei zien dan andere jaren. Jarenlang heb ik Lavandula angustifolia of echte lavendel aanbevolen omdat deze uit de bergen afkomstige soort beter tegen onze rijke vochtige omstandigheden kan dan Lavandula x intermedia of lavandin. In zuid Frankrijk en Spanje waar temperaturen rond 30 graden normaal zijn zie je nergens Lavandula angustifolia in tuinen. Ze 'verbranden' daar als het ware onder de felle zon en bloeien dus maar kort. In de Franse Alpen op 1000 meter boven de zeespiegel waar echte lavendel van nature voorkomt wordt het zelden warmer dan 20 graden en in de winter kan het daar stevig vriezen. Nog steeds is dit de beste soort voor ons klimaat waarin ze het eerder te goed hebben want echte lavendel groeit compact en bossig, bloeit veelkleurig en rijk en verhout niet of nauwelijks.
Maar toch: Na het derde droge jaar gaat mijn aandacht ook weer meer uit naar de lavandin die in de loop der jaren langzaam uit ons sortiment verdwenen. Er zijn recent enkele goede nieuwe geintroduceerd zoals Lavandula x intermedia 'Phenomenal' maar ik heb ook weer nieuwe moederplanten gemaakt van lavandin die we 20 jaar geleden in ons sortiment hadden. Lavandin geurt sterker dan echte lavendel en ook insecten zoals vlinders en bijen lijken een lichte voorkeur voor lavandin te hebben. Het probleem met lavandin is dat ze eerder neigen te verhouten en uit elkaar te vallen. Daar hebben ze in hete droge zomers geen last van. De komende weken gaan we alle echte lavendels in onze tuin drastisch snoeien. De meeste zijn daarna bijna helemaal kaal. Echte lavendel verdraagt dit zo lang ze nog groeien. Lavandin of Lavandula x intermedia komen als laatste aan de beurt.
Daarbij moet ik misschien vermelden dat een regenbuitje ook bij lavendel kan zorgen voor langere bloei en dat lavandin een maand later begint te bloeien. De regen die hier is gevallen kwam te laat voor de echte lavendel maar mogelijk op een beter moment voor lavandin. We hebben al met al toch zeker twee en een halve maand erg genoten van onze echte lavendels.
Hoe dan ook, we gaan wij onze lavendelbedden beslist nooit besproeien en de prairieborder is na de regenbuien van de afgelopen weken wel wat rommeliger maar ook aan het opleven.
