Latijns-Amerikaanse militairen wijken op belangrijke punten af van wat we in Europa gewend zijn. Zo begon Dirk Kruijt, emeritus hoogleraar Ontwikkelings-vraagstukken aan de Universiteit Utrecht, zijn lezing over de politieke invloed van militairen in Latijns Amerika op het CEDLA in Amsterdam op 19 mei. Kruijt bestudeert al jaren Latijns-Amerikaanse militairen en guerrillastrijders, waarbij hij hen ook uitgebreid interviewt over hun opvattingen en ervaringen. Van de hand van Jan de Kievid verscheen op de website La Chispa een uitgebreid verslag

Kruijt beschrijft de ‘institutionele coupes door landmacht, marine en luchtmacht samen’, meestal gesteund door de Verenigde Staten, die zich in de jaren zestig afspeelden in landen als Peru (1962), Brazilië (1964), Chili (1973) en Argentinië (1976). Hij wijst ook op de rol van het Cubaanse leger.

Citaat: Heel anders waren de ontwikkelingen in Cuba, waar een vrij kleine guerrillabeweging het gedemoraliseerde leger van dictator Batista versloeg. In twee jaar werd die guerrilla omgevormd tot een regulier leger van voor Latijns-Amerikaanse begrippen buitengewone omvang. Midden jaren zeventig waren de Cubaanse strijdkrachten zelfs groter dan die van Brazilië, terwijl Brazilië toen een militaire dictatuur was en twintig keer zoveel inwoners telde. Cuba had, na de Verenigde Staten, zelfs de grootste strijdkrachten van het westelijk halfrond. Cuba gaf militaire steun aan de linkse bewegingen in andere landen in Latijns Amerika en Afrika. Uit het recente onderzoek van Kruijt, als boek gepubliceerd als Cuba and Revolutionary Latin America. An Oral History, blijkt echter dat die steun in aantallen militairen in Latijns Amerika tamelijk gering was, behalve aan de guerrilla in Nicaragua. In elk geval veel kleiner dan vaak wordt gedacht.

 

Jancel Moreno beschrijft op de website Havana Times hoe de Cubaanse media niet ophouden te vermelden hoe Amerikaanse regeringen sinds de triomf van de Revolutie in 1959, geprobeerd hebben deze te ondermijnen. En dan is er weer een plechtige herdenking van bijvoorbeeld de explosie die zich in 1960 voordeed aan boord van het Franse schip La Coubre* of een documentaire over ‘de meest recente gezagsondermijnende aanval’ van de noorderburen van Cuba.

Moreno begijpt de behoefte van de Cubaanse regering ‘de haat en de afwijzing van de VS’ te doen groeien. Jongere generaties moeten immers kennismaken met revolutionaire subversie waarin het overduidelijk is wie de schurk is. De meeste getuigenissen bevatten dan ook de zinsnede: Wij Herinneren Ons. Moreno wijst op de eenzijdigheid en verkniptheid bij deze historische herinneringen.
Citaat: ‘Zijn we vergeten hoeveel Cubanen werden en worden in elkaar geslagen door politie en militairen uit Cuba zelf? Zijn we vergeten hoeveel Cubanen emigreerden en alles moesten achterlaten vanwege de onderdrukking? Hoeveel Cubanen er nu van universiteiten worden verjaagd vanwege hun politieke opvattingen?

Strafkampen
Hij wijst ook op de vervolging tussen 1965 en 1968 van  25.000 mannen en vrouwen (waaronder kunstenaars, lhbti’ers, dominees en priesters) die onder dwang werden afgevoerd naar de provincie Camagüey en werden opgesloten in de werkkampen van UMAP.
Moreno: ‘Ik zal, net als miljoenen andere Cubanen deze pagina’s uit de geschiedenis van Cuba nooit vergeten en we hebben geen televisiedocumentaires nodig om ons daar aan te herinneren. Ook wij blijven ons herinneren.’

Link
* Juan Moreno, website Havana Times (Engelstalig), 7 juni 2017

Noot
* De La Coubre was een Frans vrachtschip van 4310 ton dat op 4 maart 1960 tweemaal explodeerde en vervolgens uitbrandde in de haven van Havana in Cuba. Het schip was geladen met 76 ton Belgische artilleriegranaten, handgranaten en vuurwapenpatronen. Tijdens het lossen aan de kade kwam het rond 15.10 uur tot een explosie. Een half uur later, nadat honderden mensen waren toegestroomd om de gewonden te helpen, volgde een tweede, nog krachtiger explosie. De gebeurtenis kostte naar schatting 75 tot 100 personen het leven en er vielen zo'n 200 gewonden.

Op Cuba Forum vreest Encantó de teloorgang van de promenade Paseo del Marti, beter bekend als Prado in Havana. Volgens Encantó worden nu al replica’s van de bekende oldtimers spiksplinternieuw uit China ingevoerd. Hier volgt zijn/haar hartenkreet.

‘Binnen 5 jaar zal men Paseo del Marti (Prado) niet meer herkennen en alleen de promenade met de leeuwen zal herinneren aan het Havana dat ik 10 jaar geleden heb leren kennen. Waar ik het zo machtig vond om, zonder een cent op zak, hele dagen te kuieren en te spreken met de bewoners, waarbij de rum werd rondgegeven om te toasten op de Victoria de la Revolución / Triomf van de Revolutie.’

Meer hotels
‘Bekende gebouwen zoals het Capitolio en Gran Teatro zullen eind dit jaar helemaal gerestaureerd zijn. Aan de oostzijde van Parque Central werd begin deze maand het totaal verbouwde winkelcentrum Manzana de Gómez geopend als 'Gran Hotel Manzana y Kempinsky Habana' (uitgebaat door top-keten 'Kempinsky' uit Genève). Verderop richting Malecón wordt de klok rond gewerkt aan 3 bijkomende hotels: hotel Regis, hotel Packard (jarenlang hebben de oude gevels in steigers gestaan) en hotel Prado y Malecón tussen Malecón en San Lazaro. Van diverse bewoners in de vervallen panden aan de Paseo del Prado verneem ik dat zij door de overheid elders zullen gehuisvest worden en dat hun woningen plaats moeten maken voor meer nieuwe hotels, winkels en restaurants.'

Ontmoetingsplaats
'Het Prado zal binnen korte tijd niet langer de koele ontmoetingsplaats zijn waar de Habañeros, die in aangrenzende straten wonen, 's avonds samenkomen, maar een soort Rambla (Barcelona) waar horden luidruchtige toeristen over elkaar struikelen en tot laat in de nacht de terrasjes bevolken. Het enige dat nog zal herinneren aan het authentieke Cuba zullen de oldtimers zijn. Replica's die spiksplinternieuw uit China worden ingevoerd. Als ik over nog eens tien jaar op vakantie ben in Havana en op het bovendek van die lelijke tourbus zit, dan zal ik mij iedere meter van Prado herinneren waar ik sympathieke mannen, vrouwen en kinderen heb ontmoet. Het psssst hoorde van de jinitero die mij probeerde te lokken en de policia die dacht alles in de gaten te hebben. De voordeuren gewoon kon openduwen en door de bewoners vriendelijk voor het avondmaal werd uitgenodigd. Zij zullen ondertussen in de buitenwijken van San Miguel del Padrón, Cotorro of Arroyo Naranjo wonen, in een betonnen Sovjet blok of een houten hut waar de hoop op een beter leven kleiner is dan ooit.'

 

* Wikipedia (Spaans) over Mister Universo 2017

 

* NYT: Terugdraaien Cubabeleid zal de VS isoleren
Cuba en de Cubaans-Amerikaanse gemeenschap in Florida wachten met spanning op de maatregelen tegen Cuba die president Trump deze maand zal afkondigen. In een redactioneel commentaar schreef de New York Times maandag jl. dat naar verwachting veel van de initiatieven van Obama zullen worden teruggedraaid. De krant citeert een onderzoek van Engage Cuba dat heeft berekend dat het terugdraaien van de maatregelen van Obama de Amerikaanse economie meer dan 6,6 miljard dollar en 12.000 arbeidsplaatsen zal kosten. Lees verder

 

* Minder aanhoudingen, meer geweld tegen activisten in maand mei
De Cubaanse Commissie van Mensenrechten en Nationale Verzoening / Comisión Cubana de Derechos Humanos y Reconciliación Nacional meldt in het verslag over de maand mei dat 373 gevallen van ‘arbitraire aanhoudingen’ werden gemeld, minder dan de 475 gevallen een maand eerder. Het aantal incidenten waarbij sprake was van fysieke agressie, steeg van 11 tot 14. Lees verder