Het is onvermijdelijk dat je als liefhebber van de buitenruimte in de binnenstad een keer struikelt over een swapfiets. Langs de Utrechtse grachten en tot ver buiten de singels zie ik de lease economie in praktijk. Buitengewoon leerzaam.
Voor een vast bedrag per maand rijd je een fiets die binnen een dag gerepareerd wordt als ie stuk gaat, met levenslange garantie - voor wat dat waard is in een tijd waarin bedrijven vooralsnog een levensduur van gemiddeld nog geen achttien jaar hebben.
Voor de mensen die niet langer dan een jaar of twee een fiets nodig hebben een verstandige investering. Ik ken geen Nederlanders voor wie dat geldt, maar de swapfiets is zeer populair onder expats en buitenlandse studenten. Een grote verdienste voor hun integratie en woordenschat.
De swapfietsen zijn met hun vrolijke kleurstelling makkelijk herkenbaar. De kekke bagagedrager voorop blijft meestal opvallend leeg, zowel van gestalde als bereden fietsen.
Model ‘Roest al in de folder’ (niet mijn woorden) voert een strijd in het stadsbeeld met een zwarte en een blauwe band: voor zover ik weet ben je redelijk gevorderd in de vechtsporten ‘dan’. Logistiek zijn banden in dezelfde kleur sterker.
Swapfiets gebruikt een opmerkelijk verhuurargument: ‘Klanten zijn het onderhoud aan een fiets zat.’ Maar weet u, ik rij soms een paar duizend kilometer per jaar op mijn reisfiets en heb nog nooit een lekke band gehad. Toegegeven: ik heb twee zwarte banden.
Voor het ervaren van onderhoud resteert nog één optie: een gammele tweewieler. Wat dan helaas vloekt met de beloofde duurzaamheid, die praktisch wel ergens het midden zal houden tussen onverwoestbaar en onderhoudsgevoelig.
Af en toe zie ik een autootje met swapfietsen erop. Recht-bovenop, zoals bij de Tour de France, en niet duf op een fietsendrager of verstopt in een handig bestelbusje. Onderweg voor onderhoud, of waarschijnlijker, om het imperium van het huurfietsenbedrijf uit te breiden. Deze zichtbare dienstverlening met rondrijdende auto’s vergroot kennelijk de huurbehoefte.
Eigenlijk is er maar één echt minpuntje. De fiets voldoet een enkele keer niet aan het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990 als de rode reflector achter ontbreekt. Fietsverlichting zit er meestal niet op: wat er niet op zit, kan ook niet stuk gaan.
Ik wist nog niet van de problemen, maar de swapfiets is volgens aanhangers een oplossing voor het grote aantal weesfietsen. Een huurfiets laat je tenslotte niet onbeheerd achter. Het scenario van dit grootschalige adoptieplan was door velen niet voorzien.
Meerdere mensen hebben me al toevertrouwd dat ze graag de bedenker van de swapfiets waren geweest. Dat kan ik me voorstellen!
Want er zit niet alleen een slimme app achter, maar ook een slim verdienmodel. Beetje bedrijfseconomie: door het snel herinvesteren van de afschrijvingen (intensieve financiering), is uitbreiden geen probleem. Afschrijvingen die je als consument niet bij anderen als kosten neer kunt leggen; daar is een bedrijf altijd goedkoper uit dan een consument. Het verlaagt de winst, als die al gemaakt wordt bij zo’n start-up. Alleen de belastingdienst schiet erbij in. Dus nu gaat ook Ikea meubels leasen, en guess what? ’Voor de klant is het niet duurder dan kopen!’
Dus, geachte mede-investeerder van de swapfiets: heel jammer dat je de bedenker niet was natuurlijk, maar er komen meer mogelijkheden om deel te nemen aan de lease economie. Let erop dat het om nieuwe initiatieven en innovatieve producten gaat. Dan draag je gegarandeerd bij aan iets wat je nu helaas nog niet kon bedenken, maar wat onontbeerlijk en sprookjesachtig goed lijkt als het er eenmaal is.
Want de swapfiets is een duurzaam sprookje: een imperium dat kleurrijk de ruimte adopteert en nog lang en gelukkig de huurpenningen int van fietsen die service vergen waar de koopfiets in geen jaren aan toekomt. Maar bij problemen heb je wel een onderhoud met een vrolijke gast, die je binnen 24 uur weer op weg helpt.
Jip's venster op de wereld
