Nieuwsbrief Sensomotorische integratie
Juni 2022 |
Dit keer een speelgoedtip en de bespreking van drie verschillende boeken.
Als speelgoedtip zes rubberen ballen die door hun uitgekiende verschillen gebruikte materiaal zeer geschikt is voor kinderen tot ongeveer drie jaar. Ik heb onder andere beschreven hoe mijn kleinzoon van ruim anderhalf jaar zich er kostelijk mee vermaakte.
Daarna drie boeken voor drie verschillende doelgroepen:
Voor alle SI-therapeuten. Er gaat een wereld voor je open beschrijft de ideeën van Tomatis. Ze worden beschreven door zijn leerling Paul Madaule die het werk en luistertrainingen van Tomatis voortzet. Het geeft verrassende inzichten in het belang van het luisteren en de relatie met de andere zintuigen. Er bestaan ook andere luistertrainingen. Maar hoewel die kunnen verschillen, zijn ze - zo ver ik weet - allemaal min of meer gebaseerd op het gedachtegoed van Tomatis.
Voor ouders van pasgeboren baby's - de eerste drie maanden - en iedereen die met deze jonge kinderen te maken heeft. Inbakeren, krijg je (huil)baby stil met de Karp-methode beschrijft een praktische methode om je baby stil te krijgen. Deze methode is gebaseerd op het in vijf stappen gericht geven van een bepaalde sensorische input. Op deze manier wordt geprobeerd de situatie in de baarmoeder na te bootsen. Dit voorbeeld laat duidelijk zien dat door de juiste prikkels, in de juiste hoeveelheid te geven, het welbevinden van de baby toeneemt. Zeker ook lezenswaardig voor alle SI-therapeuten.
Voor leerkrachten en anderen werkzaam in het onderwijs aan kinderen met autisme. De Vlaamse ambulante begeleidster Pascale Bruynseels beschrijft aan de hand van vele voorbeelden welke misverstanden er gemakkelijk kunnen ontstaan tussen kinderen met autisme en anderen. Door zich in het gedachtegoed van deze kinderen in te leven maakt zij voor hen of voor ons als het ware een vertaalslag naar de 'gewone' wereld. Het boek gaat vooral om wat autisme is en wat deze kinderen helpt. Het gaat over de manier waarop kinderen met ASS informatie verwerken. Hoewel het wel wordt genoemd, gaat dit boek niet zozeer over de verwerking van zintuigprikkels.
Verder een oproep voor therapeuten die op de adressenlijs staan - en zover ze dat nog niet hebben gedaan - hun adresgegevens te controleren.
Iedereen een mooie zomer toegewenst en alvast veel leesplezier.
Els |
Speelgoedtip:
Sensory Balls
Op verzoek van Tanja van Toys42hands heb ik de Sensory Balls van Miniland uitgeprobeerd. Het zijn zes ballen gemaakt van duurzaam rubber. Het materiaal is van alle zes hetzelfde maar ze verschillen in kleur, afmeting en het reliëf. De fabrikant geeft aan dat ze geschikt zijn voor kinderen van 0-3 jaar.
Ik heb ze uitgeprobeerd met mijn kleinzoon van ruim anderhalf jaar. Zijn interesse was meteen gewekt. Hij liet er het andere speelgoed voor in de steek. Hij vond het leuk om ze een voor een uit de doos te halen, ze vast te pakken, te voelen en in zijn mond te stoppen. Daarna om ze weg te laten rollen of te gooien, ze weer op te zoeken en terug in de doos of in iets anders te stoppen. Doordat de ballen zacht zijn, een beetje in te drukken zijn en aan de buitenkant een reliëf hebben, kon hij ze gemakkelijk vastpakken. Het rubber op zich voelt ook wat stroef aan. Hoewel dat nog niet helemaal lukte, probeerde hij ze ook in het goede vakje in de doos te stoppen. Het bleef voor die dag en ook de volgende dag zijn favoriete speelgoed. Zijn spel was vooral de ballen ergens in doen, er weer uithalen, door de kamer laten rollen, ze weer opzoeken en weer ergens in doen. En ondertussen deed hij ze regelmatig in zijn mond. Het was speelgoed dat precies bij zijn ontwikkeling paste. Hij vindt de ballen leuk doordat ze er verschillend uitzien en verschillend voelen. Doordat hij al vrij goed kan lopen, kon hij gemakkelijk achter de ballen aan gaan als ze wegrolden. Op die manier was hij er de hele tijd druk mee.
Omdat er op de doos staat dat ze geschikt zijn van 0-3 jaar, heb ik ze ook gekeken wat mijn kleindochter - net nog geen 4 maanden - er mee deed.
Zij was in dezelfde kamer aanwezig maar niet geïnteresseerd. Ze kon er ook nog niet veel mee. Ze kon er eigenlijk alleen naar kijken, maar ze kon ze nog niet pakken of er achteraan gaan als ze weg rolden. Ik denk dat de ballen het meest geschikt zijn als je ze goed kan vastpakken. En nog leuker als je je over de grond kan verplaatsen door te kruipen, te lopen of op welke manier dan ook.
En wat vond ik zelf?
Het zien van de ballen in de doos lokten meteen uit om ze op te pakken, ze tussen mijn handen te bewegen en te voelen. Ik denk vooral om het verschil in reliëf te voelen. Je ziet wel dat ze daarin verschillen maar door ze vast te pakken en met je duim en vingers over de oppervlakte te bewegen voel je de verschillen beter. Het materiaal van de ballen voelt prettig aan. En doordat ze een beetje in te drukken zijn, lokte het uit om er mee tussen mijn handen te rollen. Het gaf een prettig gevoel om ze in mijn handen te hebben. Ik stopte ze niet in mijn mond maar merkte bij het nadenken bij het schrijven van dit stukje, wel dat ik het prettig vond om er mee over mijn gezicht te rollen met name langs de lijn van mijn onderkaak. Het rollen van de ballen tussen mijn handen en over mijn kaak zorgde ervoor dat ik niet afgeleid werd op het moment dat ik stopte met typen. Ik had daarbij duidelijk een voorkeur voor de twee grotere ballen - mogelijk ook door de grootte van mijn handen.
Als experiment heb ik ook nog met de ballen over mijn benen en armen gerold maar dat had voor mij veel minder effect. Automatisch pakte ik de grotere rode bal weer en rolde die tussen mijn handen en over mijn gezicht. Mogelijk heeft dat ook met de afmetingen van de ballen en van mijn lichaam te maken, en heeft het bij jonge kleine kinderen een ander effect.
Conclusie:
De zes sensorische ballen zijn het meest geschikt voor kinderen vanaf 9 maanden tot ongeveer drie jaar. Doordat ze in te drukken zijn, reliëf hebben en wat stroef aanvoelen zijn ze voor kleine handjes goed vast te pakken. Ze zijn vooral leuk als je achter de ballen aan kan gaan. De ballen lokken uit tot voortbewegen zoals kruipen, lopen of op welke manier dan ook. Ze zijn interessant door hun verschil in vorm, afmeting, reliëf en kleur. Daarbij voelen de ballen prettig aan. Ze lokken uit tot het onderzoeken van hun verschillende mogelijkheden. De ballen zijn voor deze leeftijdsgroep een uitgekiend product waarmee veel speelplezier gegarandeerd is. De wat hogere prijs zullen we daarbij maar op de koop toe moeten nemen.
Bij oudere kinderen en zelfs volwassenen zijn de ballen ook op andere manieren te gebruiken. Daarbij zal minder het onderzoek gedrag voorop staan maar kan het gebruikt worden als een soort voel memory bijvoorbeeld door een bal in een sloop te stoppen, het kind de bal te laten voelen zonder te kijken en op de doos laten aanwijzen welke bal in de sloop gestopt is. Voel memory. En mogelijk ook als hulpmiddel om minder snel afgeleid te zijn. concentratie en Iets om te voelen. De Sensory Balls zijn voor €45,95 verkrijgbaar bij Toys42hands.
|
|
Boekrecensie:
Er gaat een wereld voor je open
Van horen tot luisteren: over leren, hersenen en gezondheid
Auteur: Paul Madaule. Paperback, 256 pagina's, LezersPoort, 2022.
Nederlandse vertaling van het boek: When listening comes alive: A guide to effective learning and communication. Voor de vertaling is de herziene druk uit 2015 gebruikt - de eerste uitgave van dit boek is al in 1994 is verschenen. Het boek is inmiddels in twaalf talen vertaald. Het is geschreven door Paul Madaule die als kind en puber worstelde met leerproblemen. Als adolescent is hij daarvoor behandeld door de Franse KNO-arts Tomatis. Die behandeling was zo succesvol dat hij van het verspreiden van inzichten van Tomatis zijn levenswerk heeft gemaakt.
Het boek begint met een inleiding van de auteur over zijn persoonlijke ervaring met de Tomatis methode. Het boek bestaat verder uit drie delen: 1. Luisteren in een nieuw Licht, 2. Een leven lang luisteren en 3. Earobics (het oefenen van het luisteren).
Luisteren in een nieuw licht: Na informatie over de oorsprong van de Tomatis methode volgt een uitgebreide uitleg over de methode zelf waarbij het luisteren centraal staat. Naast - voor mij - nieuwe informatie bevat het ook een andere kijk op bekende zaken. Tomatis beschrijft het luisteren als een actief proces waarbij we door de 'luisterspieren' - de middenoorspieren - gebruik kunnen maken van onze 'auditieve zoom-mogelijkheid'. Daarmee kunnen we het frequentiebereik perfect afstemmen op onze moedertaal maar mogelijk is dat frequentiebereik helemaal niet zo geschikt voor andere talen waardoor het lastiger is om die te verstaan. Het luisteren is zeker geen passief proces. We kunnen het afstemmen op wat we willen horen.
Het auditieve zintuig en het evenwichtszintuig worden door Tomatis gezien als één zintuig - niet als twee gescheiden zintuigsystemen. Hij beschrijft dat het afstemmen van het luisteren, leidt tot het afstemmen van het lichaam. Geluid is trilling en daardoor luisteren we met ons hele lichaam, het vormt ook ons lichaam. Volgens Tomatis helpen zowel het gehoororgaan als het evenwichtszintuig om bewegingen waar te nemen. Het evenwichtsorgaan neemt de langzame bewegingen waar; de bewegingen die we kunnen zien en voelen als we ons bewegen en verplaatsen. Het gehoororgaan is gespecialiseerd in snelle trillende bewegingen - bewegingen die we niet zien en nauwelijks kunnen voelen maar wel kunnen horen. Hoe sneller de trilling hoe hoger het geluid. Als volgende voorbeeld wordt daarbij gebruikt: van een vogel die vliegt zien we de beweging van de vleugels maar horen die meestal niet; maar de veel snellere bewegingen van de vleugels van een vliegende bij horen we wel, maar daarvan is het lastig om de beweging te zien. De overgang van de ene manier van waarnemen naar de andere is niet sterk afgebakend volgens Tomatis. En daarbij beschrijft hij ook wat er gebeurt wanneer de 'zoom' - het auditieve - geen focus - evenwicht -heeft. We kunnen niet goed kunnen luisteren als we een slecht evenwicht hebben. Dit en nog veel meer lezenswaardige zaken over de invloed van het luisteren op zijn totaal functioneren zijn te vinden in dit gedeelte van het boek.
Een leven lang luisteren: Hierbij wordt het luisteren in de verschillende levensfase uitgewerkt. Dat begint al in baarmoeder waar het nog ongeboren kind vooral naar de stem van de moeder luistert waarvan hij vooral de hoge tonen hoort. Dat is de basis voor het - in therapie - gebruik van de gefilterde muziek.
Earobics (het oefenen van het luisteren): In het laatste gedeelte van het boek worden op een overzichtelijke manier de verschillende onderdelen van de Tomatis methode besproken. Naast het beluisteren naar de bekende gefilterde muziek is er aandacht voor de ademhaling, de houding van het lichaam met name van het hoofd, en het maken van geluid door te neuriën, het maken van klanken en het hardop lezen. Ik kon het natuurlijk niet laten om enkele van die oefeningen uit te proberen waarbij ik wat geëxperimenteerd hebt met mijn hoofdhouding. De Tomatis methode adviseert je kin in te trekken, je nek zo lang mogelijk te maken waarbij je kruin het hoogste puntje van je hoofd is. In mijn ervaring is dat ook precies de hoofdhouding waarin het evenwichtsorgaan zijn werk het beste kan doen. Bij het verkorte van je nek - door je hoofd achterover te kantelen en je kin vooruit te steken -blokkeer je de mogelijkheid van het evenwichtsorgaan om zijn werk te doen. Je zet je hoofd dan min of meer vast en maakt daarbij het evenwichtsorgaan overbodig.
Ik ben begonnen met de oefening van het neuriën in de geadviseerde hoofdhouding. In die houding kon ik horen dat het geluid achter mij was en ook voelde ik een ontspannen trilling in mijn hoofd en bovenste gedeelte van mijn romp. Dat geeft een prettig gevoel waardoor ik vanzelf met de activiteit door wilde gaan. Die trilling werkt dan als achtergrond informatie waardoor je minder gauw afgeleid bent. Concentratie. Door mijn hoofd langzaam naar achteren te kantelen - verkeerde houding - verschoof het geluid naar voren en verdween de trilling. Het was daardoor veel minder prettig om te doen en ik moest meer moeite doen om ermee door te gaan.
Daarnaast heb ik ook nog wat met het hardop lezen geëxperimenteerd. Vooral ook omdat ik van mezelf weet dat ik daarbij sneller lees dan dat ik de woorden uitspreek. Het lezen loopt als het ware vooruit op het uitspreken van de woorden. Het gevolg is dat dan soms woorden overslaan en wat ga hakkelen. Door wat langer en vaker hardop te lezen in de goede houding ging het lezen en uitspreken steeds meer synchroon lopen en verdwenen de haperingen en versprekingen. Het werd daardoor ook steeds prettiger om te doen. Ik ga daar samen met het neuriën zeker nog even mee door.
Conclusie: Er gaat een wereld voor je open is een waardevol boek voor iedereen die zich bezig houdt met de verwerking van zintuigprikkels. Je kunt er eigenlijk zo mee aan slag. Het geeft een specifieke kijk op het luisteren - de relatie met de andere zintuigen, het lezen en het spreken. Eventueel is er ook specifiek materiaal bij het Listening Centre in Toronto te downloaden.
Voor €8,95 is het verkrijgbaar als e-book.
|
|
|
|
Boekrecensie:
Krijg je (huil)baby stil met de Karp-methode
Auteur: Carole Lasham, Paperback, 128 pagina's, Kosmos, 2016.
Carole Lasham zag als kinderarts regelmatig op zich gezonde kinderen die om onverklaarbare reden in de eerste drie maanden van hun leven veel huilden. Ze zag hoe belastend dat was voor de ouders maar kon niet veel meer doen dan de ouders geruststellen en zeggen dat het na drie maanden over zou gaan. Dat veranderde nadat ze contact was gekomen met de Amerikaanse kinderarts Harvey Karp die vertelde dat hij iedere baby binnen een minuut stil kon krijgen. Hoewel ze het aanvankelijk niet geloofde, verdiepte ze zich in de Karp-methode en kwam tot de conclusie dat zijn aanpak werkte.
De Karp-methode. Het uitgangspunt is dat een baby eigenlijk drie maanden langer in de baarmoeder zou moeten verblijven. Dat is onmogelijk omdat hij dan niet meer door het geboortekanaal past. De Karp-methoden is er op gericht om de situatie in de baarmoeder zoveel na te bootsen. Dat bestaat uit vijf onderdelen die samen de troostreflex worden genoemd.
Het is van belang om de vijf onderdelen in een vaste volgorde uit te voeren. In de baarmoeder is er weinig ruimte, bevindt het kind zich in foetushouding, is er een continue suizend geluid, veel beweging en zuigt het kind veel. Dit bootsen we na door:
- Inbakeren
- Zijwaarts op je arm te leggen
- Sussen door hard ssshhh te zeggen
- Wiegen
- Laten zuigen (speen)
Met deze magische vijf kun je de troostreflex inschakelen en de huilknop uitzetten. Hoe dat precies gaat, wordt uitgebreid beschreven. Om een (huil)baby stil te krijgen wordt veel sensorische input gegeven. Dat is vaak precies het tegenovergestelde van wat ouders doen. Het boekje draagt er toe bij dat iedere ouder meer inzicht krijgt in de sensorische behoefte van een baby gedurende de eerste drie maanden - of de baby nu veel huilt of niet.
Slapen. In het boek wordt verder ook uitgebreid ingegaan hoe deze magische vijf op een aangepaste wijze ook bij het leren slapen toegepast kunnen worden. Het sussen wordt daarbij vervangen door de zogenaamde witte ruis als achtergrond geluid. Zoek op internet naar White noise. Ook om te leren slapen heeft een baby de juiste sensorische input nodig. Per baby kan dat verschillen maar het onthouden van die input is zeker niet de oplossing.
Ziekten en aandoeningen. Als toevoeging staat er in dit boek ook nog een lijst met ziekten en aandoeningen die een baby kan krijgen. Met daarbij per aandoening een compacte beschrijving hoe daarmee om te gaan.
Conclusie: Dit kleine boekje is een bijna compleet naslagwerk over hoe te handelen bij problemen, ongemakken en aandoeningen van een jonge baby. Vooral het stoppen van het huilen en het leren slapen worden uitgebreid besproken. Het geven van de juiste sensorische input speelt daarbij een cruciale rol. We moeten zorgen dat we deze baby's die input niet onthouden.
|
|
|
|
Boekrecensie:
in de klas!
Auteur: Pascale Bruynseels. Paperback, 176 pagina's, Scrivio Media, 2022.
De Vlaamse Pascale Bruynseels schreef dit boek vol tips en inzichten over het begeleiden van leerlingen met Autisme of ASS. Zij is al meer dan twintig jaar ambulant begeleider - of ondersteuner, zoals dat in België heet. Zij heeft zich gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen met ASS.
Het is een gemakkelijk leesbaar en mooi vormgegeven boek. Als eerste troffen mij de quotes die steeds op een aparte bladzijde verspreid door het boek staan. Op zich al stof genoeg om over na te denken. Door het boek heen heeft de auteur steeds voorbeelden uit de praktijk van het werken met leerlingen aan de tekst bijgevoegd. Dat zijn voorbeelden van haarzelf en van haar collega ondersteuners en leerkrachten. Die voorbeelden zijn steeds in een apart kader geplaatst waarbij de voorbeelden van haar collega's een andere achtergrond kleur hebben dan die van haarzelf.
Het grootste gedeelte van het boek beslaat twee onderdelen: Wat is ASS? en Wat helpt?
Wat is ASS?
In dit gedeelte beschrijft de auteur de andere manier van waarnemen en interpreteren van de wereld om hen heen van kinderen met ASS, en hoe dat gemakkelijk tot misverstanden kan leiden. Door zich in de gedachtewereld van deze kinderen te verplaatsen, laat ze vooral door voorbeelden zien, hoe sommige opdrachten door deze kinderen verkeerd of anders begrepen worden, of onmogelijk uit te voeren zijn. Op die manier ontstaat er begrip zowel voor het kind als de leerkracht. Ze laat zien dat ieder gedrag van een kind een reden heeft - dat het geen onwil of luiheid van het kind is. In dit gedeelte van het boek staat dan ook de quote: "Kinderen zijn niet lastig, kinderen zijn verschillend. En dat is best lastig." Door zich in te leven hoe de wereld op het kind met ASS overkomt, is ze in staat de vertaalslag te maken, die nodig is om het gedrag van het kind te begrijpen.
Wat helpt?
In dit gedeelte beschrijft Pascale Bruynseels hoe we het onderwijs gemakkelijker te begrijpen kunnen maken voor kinderen met ASS. Het probleem is hierbij dat wat voor het ene kind geldt, niet voor een ander kind met ASS hoeft te gelden. In dit gedeelte staat de quote: "If children can't learn the way we teach, maybe we should teach the way they learn". De verschillende strategieën worden weer verduidelijkt met vele voordelen zodat het boek als het ware voor je leven.
Conclusie: Autisme? Samen Sterker is vooral een praktisch boek voor iedereen die met het onderwijs aan kinderen met ASS te maken heeft. Niet alleen leerkrachten maar ook ouders en anderen die met deze kinderen te maken hebben, zullen bepaalde gedragingen en misverstanden zeker herkennen. Het boek nodigt uit om eigen voorbeelden toe te voegen en op zoek te gaan naar oplossingen om een vertaalslag voor deze kinderen te maken.
|
|
|
Adressenlijst therapeuten
Op de website www.sensomotorische-integratie.nl staat een adressenlijst van therapeuten die zich hebben gespecialiseerd in sensomotorische integratie, sensorische informatieverwerking of sensorische integratie. De vermelding op deze lijst is gratis voor therapeuten die in Groningen de cursus sensomotorische integratie hebben gevolgd. Aan hen is weer gevraagd om hun gegevens te controleren. Mocht je dat nog niet hebben gedaan, controleer je gegevens dan nog even. Adressenlijst therapeuten Veranderingen van de gegevens kunnen per email worden doorgegeven info@sensomotorische-integratie.nl
Voor therapeuten die een andere SI opleiding hebben gevolgd kost de vermelding €25,00 per jaar. Mogelijk het overwegen waard. Adressenlijst therapeuten
|
|
U krijgt deze nieuwsbrief omdat u in mijn adressenbestand voorkomt.
Iedereen die belangsteling heeft voor sensomotorische integratie, sensorische integratie, sensorische informatieverwerking of sensory processing kan zich voor de nieuwsbrief aanmelden via de website sensomotorische integratie. Aanmelden.
Deze nieuwsbrief zal afhankelijk van de beschikbare wetenswaardigheden verschijnen. U kunt ook informatie voor deze nieuwsbrief insturen.
|
Met vriendelijke groet
Els Rengenhart
| |
