Het water is terug! Tijd voor het Grote Omkeren

 

Ruim 45 jaar geleden werd de Catharijnesingel voor een flink deel gedempt om plaats te maken voor het autoverkeer, al snel het kortste stukje snelweg van Nederland genoemd. Het was een overblijfsel van gemeentelijke plannen om de singel helemaal te dempen, in aansluiting op het plan van de Duitse verkeerskundige Feuchtinger uit 1958. Het Rijk stak daar gelukkig nog juist op tijd een stokje voor. Bij Hoog Catharijne verdween de singel wel. En er kwam meer asfalt. De Daalsetunnel ging open en het Westplein veranderde in een enorme asfaltvlakte. In de wijken Kanaleneiland en Overvecht kreeg autoverkeer alle ruimte. Verkeersdoorbraken aan de oostkant van de stad, Wittevrouwen en de Oosterbuurt, zijn ternauwernood afgewend. 

Daarom is de opening van de singel zo betekenisvol. Het Grote Omkeren begint. Utrecht wordt een andere stad. Juist door de groei van de stad kun je de auto niet meer overal toelaten. Die ruimte is meer en meer voor wandelaar, fietser, openbaar vervoer en groen. Dat laatste vinden wij ook terug in het nieuwe gemeentelijke verkeersplan Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen. 

Een kleine 50 jaar terug behoedde het Rijk ons voor een fatale beslissing om de singel compleet te dempen. Utrecht geeft nu een signaal aan het Rijk dat ook zij maar eens moeten denken aan het Grote Omkeren: niet blindelings snelwegen verbreden zoals in de plannen voor de Ring Utrecht, maar omschakelen naar een systeem dat bereikbaarheid koppelt aan een gezonde leefomgeving en een hoge omgevingskwaliteit.

 

Klimaatdeal: Wat zijn de gevolgen? 

Transport is een belangrijke bron van broeikasgassen. Precieze maatregelen zijn nog niet helder, maar dat het Kabinet een stevige keuze moet maken, moge duidelijk zijn. Een andere aanpak in mobiliteitsbeleid is daarbij logisch, omdat je efficiënter ruimtegebruik, gezondheid, schonere lucht en minder geluidhinder er "gratis" bij krijgt. Graag zien wij dat ook in Utrecht terug: onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen en grenzen aan automobiliteit in en rond de stad. 

 

Zelfs in sectoren waar je dat niet verwacht, is verduurzaming geen milieuhobby meer, maar puur financieel-economische noodzaak. Zo schrijft de Wereldbank recent (persbericht 2 december 2015): "We will accelerate our efforts to increase the sustainability of [...] transport systems. There are significant opportunities to shift policies and investments through public transport system design, vehicle efficiency improvement, demand management, regional development policies, and land-use planning." Ook de investeringen van enorme pensioenfondsen zoals het ABP zijn aan het verschuiven: minder fossiel, meer duurzaam. 

 

Toch moet er in het bedrijfsleven nog heel wat gebeuren. Onderzoek van Climate-KIC laat zien dat het Europese bedrijfsleven nog geen focus heeft op duurzame innovatie, ook al staan de uitdagingen van klimaatverandering wel goed op het netvlies. Bovendien, of de Klimaatdeal landen echt tot concrete actie gaat aanzetten, zal de toekomst moeten uitwijzen. 

 

Nieuwe verkeersnota belangrijke stap op de goede weg

 

Wat wij waarderen is het inzicht dat de groei van de stad een omslag nodig maakt naar een ambitieuze inzet op fiets en openbaar vervoer, waarbij veel meer gebruik kan worden gemaakt van spoor en lightrail. Juist de compactheid van de stad, en het feit dat wij het knooppunt zijn van het landelijke spoornet, bieden daarvoor alle kansen. Het plan gaat verder dan alleen maar denken over verkeersstromen; kwaliteit van openbare ruimte en beleving van stad, wijk en buurt zijn zeker zo belangrijk. En ja: Binnenstad, andere wijken en De Uithof vragen ieder om specifieke oplossingen.

Het plan is nog altijd vrij schetsmatig. Wij willen graag meedenken over de manier hoe juist fiets en openbaar vervoer in een gezamenlijke slag het duurzame alternatief kunnen bieden, ook via optimale benutting van stations in de regio. Dat laatste is nog weinig uitgewerkt, terwijl daar de grootste slag valt te slaan. 

 

Het plan zegt niets over parkeerbeleid, terwijl je daarmee het autogebruik flink kan beïnvloeden. Ongetwijfeld is dat het gevolg van verschillen in visie tussen de partijen in het College (GroenLinks, D66, SP, VVD). Zeker in het licht van de Parijse Klimaatdeal is het belang van klimaatdoelstellingen nog heel erg onderbelicht. Het wordt tijd om stap voor stap afscheid te nemen van aandrijving op fossiele brandstoffen; voor (bestel)auto’s, brommers en scooters. Utrecht kan daarin samen met andere grote steden het voortouw nemen. Milieuzonering nieuwe stijl?

De cijfermatige onderbouwing is niet heel helder. Daar kun je begrip voor hebben. Want 2025 is een vreemd eindjaar. Mocht onverhoopt de verbreding van de Ring doorgaan, dan is die op zijn vroegst in 2026 klaar, en is de bak van Amelisweerd in 2025 één grote bouwput. Met alle gevolgen voor het verkeer op de Waterlinieweg, om maar een voorbeeld te noemen. De gemeente Utrecht zal moeten laten zien dat het autoverkeer niet verder toeneemt, ondanks de groeiende stad. Daarmee valt een belangrijke peiler onder het verhaal van de A2x7 verbreding weg.

Verder lezen? Bekijk de verkeersnota hier.

Studenten en docenten in beweging voor KvU in 2016

In januari gaan drie teams van elk vier tot zes studenten twee weken fulltime voor ons aan de slag in het project Imagining Tomorrow van de Hogeschool Utrecht / HKU. De studenten komen van diverse HKU-opleidingen zoals Art&Media, Grafisch, Mode, Product Design, Fotografie, AV-media, Animatie, Visual Art. We hebben de vraag voorgelegd hoe zij visualisaties kunnen maken van het ontstaan, de probleemanalyse en de oplossingsrichtingen van ons Kracht van Utrecht-initiatief. We zijn benieuwd hoe ze met ons mee gaan denken en wat voor filmpjes ze ons gaan voorschotelen. Na een nominatie is de eindexpositie en finale al op 29 januari. Zin om mee te denken? 

In overleg met Prof. Albert Meijer van het USBO dagen we studenten uit om de dagelijkse reis naar het Utrecht Science park per trein/tram/fiets te vergemakkelijken, met name via de stations Bunnik, Vaartsche Rijn en Bilthoven. De uitdaging bouwt voort op eerder voor de KvU uitgevoerd onderzoek. 

 

Met o.a. Windesheim Zwolle, opleiding Mobiliteit, UU-Copernicus-instituut en het UU-IRAS van Prof. Bert Brunekreef zijn we in gesprek over onderzoeksvragen voor bachelor- en masterstudenten. Met de Hogeschool Diemen zijn we in overleg voor een duurzaamheidsproject met bewoners in Overvecht, in aansluiting op eerder onderzoek in Gouda. Het aardige is ook dat we dit jaar door gerenommeerde adviesbureaus zijn benaderd, die met ons in gesprek willen gaan hoe we onze omslag in denken en ons duurzame alternatief beter kunnen onderbouwen. 

Zin om mee te denken, of belangstelling om je tijdelijk in te zetten voor ons initiatief? Leg contact met Jan Korff de Gidts via e-mail.

Hoe maken we samen de stad?

 

U kunt uw gift of donatie overmaken op een van de volgende rekeningnummers:

• Triodosbank - NL50 TRIO 039 049 23 29 t.n.v. Stichting Onderzoek en Educatie Stad en Amelisweerd (SOESA, een ANBI-erkende instelling);
• ING - NL21 INGB 0004 0565 70 t.n.v. Penningmeester van Aktie Amelisweerd / Vrienden van Amelisweerd te Utrecht.

Mail ons als u een bedrag heeft overgemaakt, dan kunnen wij u via e-mail bedanken. We houden u met onze nieuwsbrieven op de hoogte van al onze activiteiten. Twijfelt u over de hoogte van het bedrag? U helpt ons al met €10,- per jaar. U kunt ook gebruik maken van de regeling voor periodiek schenken. Meer info? Stuur ons een e-mail.

Sociale Media

Volg de Kracht van Utrecht op Twitter (@KrachtvanU) voor interessante links, snelle reacties op de actualiteit en de laatste nieuwsupdates.

 

Ook de Vrienden zitten op Twitter (@Amelisweerd); praat mee over Amelisweerd op de Facebookpagina van de Vrienden deel uw eigen nieuws, foto's en ervaringen.

 

 

Olivier Beens, Henk Jan Kiewiet, Jos Kloppenborg en Jan Korff de Gidts (06 3363 0344)

U ontvangt deze e-mail, omdat u zich hebt aangemeld voor onze nieuwsbrieven. Uitschrijven of wijzigen van uw gegevens kan via de link onderaan deze e-mail.

 

Wilt u ons ontmoeten om een idee of initiatief te bespreken? Kom dan naar een van onze KvU-Café's op vrijdagmiddag. Mail voor meer info

 

---

 

Kracht van Utrecht, info@krachtvanutrecht-initiatief.nl