Het doet pijn aan mijn ogen om het woord kommunikatie zo te spellen, maar toen ik studeerde was dat niet ongebruikelijk. Dat wil zeggen rond Tilburg, waar de k vaker opdook in schriftelijke uitingen en waar ik dan ook een tijdje ’Ekonomische bedrijfstechniek’ studeerde. Met een c heb ik overigens de benaming van deze technisch bedrijfskundige studie ook nooit echt goed begrepen. Dat ik er niet ben afgestudeerd lag zo op het oog niet aan de schrijfwijze, maar misschien had de losse omgang met de taal toch ook iets te maken met de losse omgang met de leerdoelen en toetsen. Ik heb altijd het idee behouden dat mijn horizontale overstap naar een Dordts diploma (economische bedrijfstechniek, dat dan weer wel) een meerwaarde had: ik moest er in ieder geval meer voor doen - en de tweede studie waarmee ik in Tilburg was gestart tijdelijk staken.

 

Tijdens mijn stagejaar rolde ik in de kostenkant van de productie en de automatisering. Eén van de stagebedrijven produceerde tal van producten, maar had geen clou welke daarvan het meest winstgevend waren. Mijn opdracht werd om in de fabriek tijdstudies te doen, om de arbeidskosten vast te stellen. Ik denk niet dat ik dat nu nog zou doen. Niet omdat ik werd geconfronteerd met pin-ups die me tegemoet straalden omdat sommige medewerkers wilden weten hoe ik zou reageren. Ik heb daar echt niet onder geleden en het lijkt me dat de tijdgeest dit soort beelden wel heeft doen vergelen en uitbannen. Nu worden er waarschijnlijk voor dit soort studies camera’s ingezet, met iemand die op afstand vanachter zijn scherm de boel observeert en controleert.

Wel leek het me wat verdacht dat vrijwel altijd als ik de fabriek binnenkwam de toenmalige hit 'Daar gaat ze‘ door de hal schalde. Dat er sprake zou zijn van een onveilige situatie op de werkvloer, kwam echt niet in me op. Ook niet als ik eraan terugdenk trouwens, hoewel ik merk dat sommigen die daar nu kennis van nemen, alsnog verontwaardigd reageren. Maar ik kwam ook ongevraagd hun wereld binnenstappen om te kijken hoe ze hun werk deden: over veiligheid gesproken.

 

 

Afijn, de communicatie rond die bezoeken aan de fabriekshal was ook allemaal minder verfijnd dan tegenwoordig. Na een bijeenkomst in de kantine waarin mijn werkzaamheden werden uitgelegd, ging ik gewoon aan de slag en had gelukkig tijd om met de mensen in gesprek te gaan. Zo losten we veel communicatie- en andere problemen op. Dat is tenslotte waarvoor je wordt opgeleid als ingenieur: problemen oplossen. Helaas was ik niet meteen getraind in de belangrijkste voorafgaande vraag: 'Voor welke probleem is dit een oplossing?‘ Dat is dan de les die ik na mijn studie heb moeten leren en iets wat je je zelfs iets te vaak kunt afvragen. Als doordraver zou ik nu willen weten waarom je denkt dat de arbeidskosten geminimaliseerd moeten worden tot op het laatste product.

Of het voor de communicatie uitmaakt of je het woord met een c of een k schrijft? Jazeker! Het is als met de pin-ups: zo’n k-woord_beeld doe je een ander niet meer aan.